Το χονδροειδές της αχαριστίας

Ο μικρόκοσμος του Facebook δεν είναι μικρόκοσμος. Οι χρήστες του μπαίνουν, άθελά τους, σε ένα παιχνίδι υποκρισίας. Αυτό υπαγορεύει τη δυνητικά αρχική θέση της «καλής» χρήσης και ενός μέσου ενημέρωσης, μόλια ταύτα καταλήγει σε ένα ηδονοπτικό παιχνίδι, σαν να έχει επιτραπεί από νόμο το να κοιτάζεις μέσα από την κλειδαρότρυπα, αν και δεν ήταν ποτέ τυπικά παράνομο. Η πρώτιστη «δήλωση» είναι ότι έχει πλάκα: μπορείς να ανεβάζεις φωτογραφίες, να ακολουθείς μεγάλα δίκτυα και να ενημερώνεσαι. Άνθρωποι με ταλέντο, όπως είναι ο Sombrero ή εκείνοι οι τύποι που έχουν το «Κουλούρι» και αυτή τη σελίδα με τις φωτογραφίες που λέγεται «ο Τοίχος έχει τη δική του υστερία», γίνονται κατευθείαν «sensations», που λένε οι Αμερικάνοι, δηλαδή αποκαλύψεις. Ή εκείνος ο τύπος που βρίσκεται πίσω από το ψεύτικο προφίλ του Πέτρου Γαϊτάνου.

Ωστόσο, υπάρχει ένα πελώριο ψέμα σε ό,τι αφορά το πώς οι άνθρωποι συνηθίζουν να εκφράζονται για το συγκεκριμένο μέσο διαδικτυακής κοινότητας. Η θέση της πλειοψηφίας αναφέρει ότι δεν επηρεάζει τη ζωή τους: αυτό είναι άτοπο εξ ορισμού. Οποιαδήποτε χρήση πραγμάτων επηρεάζει τη ζωή σου διότι καταλαμβάνει χώρο σε όλες τις διαστάσεις της. Παρ’ όλα αυτά, τούτο αποτελεί γενίκευση. Συγκεκριμένα, η χρήση του Facebook επηρεάζει τις προσωπικές σχέσεις, αναδεικνύει τις ελλείψεις των προσωπικοτήτων, εννοείται τη ματαιοδοξία, αλλά κυρίως δημιουργεί πεδία τσακωμών. Ο άνθρωπος είναι αρκετά χαζός ώστε να νομίζει ότι στον αβυσσαλέο κόσμο του feed, εκεί που 10 λεπτά μετά την τοποθέτηση οποιουδήποτε status σου ό,τι έχεις γράψει αποτελεί παρελθόν*, έχει σημασία η απήχηση που έχει η δήλωσή του. Όπως έχει πει και η Έιμι Πόουλερ για το ανδρικό μόριο στο σκετς «Really» του Saturday Night Live, που έγραφε ο Σεθ Μέγερς, «μη σας νοιάζει για το μέγεθος. Οι γυναίκες ενδιαφέρονται μόνο αν είναι πολύ μεγάλο ή πολύ μικρό».

*Θέλω να σου πω: ξέρω ότι το status σου είναι πολύ σημαντικό για σένα. Αλλά αυτό σημαίνει ότι είναι σημαντικό ακόμα και αν δεν είχε απήχηση ή δεν το έγραφες καν. Αν σε νοιάζει μόνο να έχει απήχηση; Δεν είναι σημαντικό. 

Οπότε ένα σχόλιο μπορεί να προκαλέσει τριβή ανάμεσα σε φίλους. Μία φωτογραφία μπορεί να γίνει αφορμή χωρισμού (δεν το δέχομαι ότι μπορεί να είναι η αιτία: ο άνθρωπος είναι χαζός γενικώς, αλλά δεν είναι τόοοσο χαζός). Ζευγάρια τσακώνονται μέσα στο Facebook, εκεί που δεν μπορεί να έχεις ποσοστό άνω του 80% επιτυχίας στο να καταλάβεις το ύφος του άλλου. Τσακώνονται στο τηλέφωνο για κάτι που έγινε στο Facebook. Επίσης, στο σημείο της απόλυτης παράκρουσης, τσακώνονται για κάτι που δεν έγινε σε αυτό (ρωτήστε την πρώην μου). Αλλά όλα αυτά, αγαπητέ αναγνώστη- που θα μου κάνεις τη χάρη να διαβάσεις το κείμενο αυτό, ε; Ένα like ίσως; Τι; Share;  Ωωωω, αυτό περιποιεί τόση τιμή για μένα· να κεράσω καφέ, σλουρπ- ωχριούν μπροστά στην αληθινή μάστιγα του Facebook, που είναι τα σχόλια για τον καιρό.

Ο άνθρωπος είναι αρκετά αφελής για να ασχολείται με τον καιρό ούτως ή άλλως, λες και είναι κάτι που μπορεί να βάλει το χέρι του και να αλλάξει. Επειδή, όμως, ασχολείσαι και με άλλες καταστάσεις που ουσιαστικά δεν μπορείς να επέμβεις- ωστόσο αυτές αφορούν στη γη, σε κάτι που επειδή ο άνθρωπος έχει ενέργεια και δημιουργεί πεδίο είναι δυνατόν να επηρεάσει έστω και ελάχιστα- ο καιρός είναι η μεγαλύτερη ανοησία που έχω ακούσει. Σούπερ ντούπερ ούλτρα κουαντρούπερ μπόνους ενάντια σε αυτήν την επιχειρηματολογία; Κάποιοι έγιναν ζευγάρια και ο πρώτος λόγος του άντρα προς τη γυναίκα ήταν «ωραίος καιρός σήμερα». Διάολε, κάποιοι είναι παντρεμένοι 50 χρόνια με αυτόν τον τρόπο.

Τον τελευταίο καιρό, με τον Ιούνη να κάνει στην Αθήνα τη χάρη να είναι γαμάτος, οι Αθηναίοι παραπονιούνται ότι αργεί το καλοκαιράκι. Για ποιο λόγο παραπονιέται ο Πατησιώτης για αυτό; Επειδή θέλει να κάνει μπάνια; Αν δουλεύεις, εργάζεσαι 471 ώρες τη μέρα και αν είσαι άνεργος δεν έχεις λεφτά. Πώς ακριβώς θα κάνεις μπάνιο στη Βουλιαγμένη; Για ποιο λόγο θέλεις να κάνει ζέστη και να έχει 35 βαθμούς Κελσίου αν δουλεύεις στην Πειραιώς;  

Ωστόσο, είναι ένα σπουδαίο παράδειγμα για να φανεί η Αχαριστία. Η οποία είναι το νόθο παιδί της Περιέργειας στο one night stand που έκανε μια φορά στην Ποντγκόριτσα με τον Εγκέφαλο.

Η αχαριστία δεν είναι, κατά τον Δάντη, η μητέρα όλων των κακών. Αλλά είναι η ετεροθαλής αδελφή της Αλαζονείας, του παιδιού του Εγκεφάλου από τον γάμο του με την Αδηφαγία (η οποία είναι καταφερτζού και κτητική) στο Λεσότο.

Ο Λούι Σι Κέι είναι ένας Αμερικάνος κωμικός, και μάλιστα από τους πολύ ποιοτικούς που διαθέτουν αυτήν τη στιγμή οι ΗΠΑ. Η ρουτίνα του προκαλεί σαγήνη, διότι καταπιάνεται με πράγματα που συμβαίνουν στην καθημερινότητα και εξάγει φιλοσοφικά συμπεράσματα από αυτά. Η φιλοσοφία, στον σύγχρονο κόσμο, δεν είναι ένας δρόμος προς την ελευθερία όπως συνέβαινε τον Μεσαίωνα: αρκείται σε δύο καταστάσεις. Η πρώτη είναι «το έχω σκεφτεί και δεν το έχω εκφράσει έτσι» και η δεύτερη, «θα μπορούσα να το έχω σκεφτεί κι εγώ».

Εξάλλου, μία ανάλυση του Λούι Σι Κέι είναι ο λόγος που προέβην σε αυτό το κείμενο για την αχαριστία, αν και, προφανώς, υπάρχουν πάρα πολλές αιτίες για αυτό. Έγινε στην εκπομπή με τον Κόναν Ο’ Μπράιεν και μου το θύμισε η αδελφή μου, που μπήκε από το λαπ τοπ στο ίντερνετ στο κτελ που την έφερε από την Πάτρα, με αποτέλεσμα, την ώρα που το κτελ ήταν σε κίνηση, να μπορεί να σχολιάζει στο Facebook. Φυσικά, η Κατερίνα δεν είναι αχάριστη, τουλάχιστον στο μέγεθος που μπορείς να μην είσαι. Απλώς το ανέφερε, πάνω στην κουβέντα.

Εκείνος ο εκπληκτικός μονόλογος του Λούι Σί Κέι άρχισε με τη φράση «όλα είναι εκπληκτικά και ουδείς είναι χαρούμενος». Φυσικά, περιείχε στοιχεία νοσταλγίας, παρ’ όλα αυτά επιτρέπονται, διότι καταλήγει σε συμπεράσματα που μπορεί να μοιάζουν ανάλαφρα, αλλά είναι συγκλονιστικά. Ούτως ή άλλως, η σύγκριση έγινε αναπόφευκτη και τα νοσταλγικά στοιχεία ήρθαν να αναδείξουν για ποιο λόγο είμαστε τόσο μίζεροι μαλάκες. 

«Όταν ήμουν μικρός είχαμε καρτοτηλέφωνα, που έπρεπε να στριφογυρίζεις τα νούμερα. Θα μισούσες τους ανθρώπους που είχαν πολλά μηδενικά στον αριθμό τους, επειδή η κίνηση θα ήταν μεγαλύτερη. Αν σε καλούσαν και δεν ήσουν σπίτι το τηλέφωνο θα χτυπούσε μοναχικό. Και όταν ήθελες χρήματα θα έπρεπε να πας μέσα στην τράπεζα, να περιμένεις τρεις ώρες και να υπογράφεις μία επιταγή σαν τον ηλίθιο. Και έπειτα, όταν ξέμενες από χρήματα, έλεγες, “αυτό ήταν, δεν μπορώ να κάνω άλλα πράγματα τώρα. Αυτό ήταν". Και όταν είχες πιστωτική κάρτα βασάνιζες τον υπάλληλο, που έφερνε έξω ένα τεράστιο μηχάνημα και έπαιρνε τον πρόεδρο στο τηλέφωνο για να εγκριθεί το αίτημά σου»....

...» Τώρα ζούμε σε έναν εκπληκτικό, εκπληκτικό κόσμο, που έχει σπαταληθεί στην πιο άγαρμπη γενιά κακομαθημένων ηλίθιων που δεν τους νοιάζει. Τώρα βλέπουν το τηλέφωνό τους να κολλάει και κάνουν γκριμάτσες απέχθειας. Δώστου λίγα δευτερόλεπτα! Πάει στο διάστημα! Μπορείς να του δώσεις λίγο χρόνο να επιστρέψει από το διάστημα;;;»...

...» Βρισκόμουν σε ένα αεροπλάνο και είχε μέσα ίντερνετ υψηλής ταχύτητας. Ήταν το νεότερο πράγμα που ήξερα ότι υπάρχει. Καθόμουν μέσα στο αεροπλάνο και μας είπαν, “ανοίξτε τα λαπ τοπ σας, μπορείτε να μπείτε στο ίντερνετ”. Είναι γρήγορο και βλέπω βίντεο στο youtube, εννοώ είμαι στο αεροπλάνο. Και μετά χαλάει. Ζητούν συγγνώμη για αυτό και ο τύπος που είναι δίπλα μου κάνει, “πφφφ, αυτά είναι βλακείες”. Πόσο γρήγορα χρωστάει ο κόσμος σε αυτόν τον τύπο κάτι που έμαθε ότι υπάρχει μόλις πριν 10 δευτερόλεπτα! Το να πετάς είναι το χειρότερο, επειδή οι άνθρωποι επιστρέφουν και σου λένε τις ιστορίες τους, που μοιάζουν με ιστορίες τρόμου, σαν να είσαι σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία, τόσο άσχημα ακούγονται. “Ήταν η χειρότερη μέρα της ζωής μου. Πρώτα δεν βαριόμασταν για 20 λεπτά. Και μετά μπήκαμε στο αεροπλάνο και μας έβαλαν να κάτσουμε εκεί! Στον αεροδιάδρομο! Για 40 λεπτά!”. Αλήθεια; Και τι έγινε μετά; Πέταξες στον αέρα συναρπαστικά, σαν πουλί; Πήρες μέρος στο θαύμα της ανθρώπινης πτήσης στο οποίο έχεις προσφέρει μηδέν. Γιατί; Είναι εκπληκτικό! Ο κάθε ένας σε κάθε αεροπλάνο πρέπει να λέει, “Θεέ μου! Γουάου”. Πετάς! Κάθεσαι σε μία καρέκλα στον ουρανό»...

...» Εδώ υπάρχει κάτι άλλο. Οι άνθρωποι παραπονιούνται ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στις πτήσεις. Καθυστερήσεις; Αλήθεια; Κάνεις 5 ώρες να πας από τη Νέα Υόρκη στην Καλιφόρνια. Κάποτε έκανες 30 χρόνια να φθάσεις εκεί. Μπορεί να πέθαινες στη διαδρομή ή να γεννήσεις και την ώρα που θα έφθανες εκεί να ήσουν ο γηραιότερος άνθρωπος στην Καλιφόρνια. Τώρα βλέπεις μία ταινία και φεύγεις λίγο από το σπίτι».

Και κάπως έτσι σιχαίνομαι τον εαυτό μου και όλους σας. Νευριάζω όταν κάποιος μου πει ότι «έχω το δικαίωμα να παραπονιέμαι για πράγματα που πάνε στραβά». Δηλαδή όταν χάλασε το λαπ τοπ στο σπίτι έπρεπε να παραπονεθώ που θα έπρεπε να κάνω 30 μέτρα για να πάω στο πλησιέστερο ίντερνετ καφέ ή που θα είχα χρόνο για να διαβάσω δύο τρία βιβλία και δεν θα ήμουν αναγκασμένος να κολλάω τη μούρη μου στον υπολογιστή. Όπως εκείνη η χορεύτρια σε ένα μπαρ που ένα παλικάρι την έβγαλε φωτογραφίες- για αυτό την έχουν εκεί- και εκείνη κατέβηκε, δυνητικά γυμνή, να παραπονεθεί για αυτό, για κατάχρηση δηλαδή των δικαιωμάτων του. Είναι 200 άτομα σε ένα μαγαζί που έχει σελίδα στο Facebook, θα δει χιλιάδες κόσμος τις φωτογραφίες της και την... πυγή της και εκείνη νοιάζεται για έναν τύπο που τη φωτογράφισε για δική του χρήση ή και απλώς για πλάκα. Τι θα κάνει, θα σε βγάλει στο youporn το οποίο δέχεται εκατομμύρια επισκέψεις κάθε μέρα;

Δεν μπορείς να αποφύγεις την αχαριστία. Αλλά αν είναι συνδυασμένη με βλακεία...

https://www.youtube.com/watch?v=uEY58fiSK8E