Για το Αυστρία-Ουγγαρία

Στο «Σεντ Τζέικομπ» της Βασιλείας, στις 30 Ιουνίου του 1954, άλλαξε αισθητικά το ποδόσφαιρο. Εκείνος ο ημιτελικός της Δυτικής Γερμανίας με την Αυστρία είναι ένα από τα πιο υποτιμημένα παιχνίδια όλων των εποχών. Ίσως ευθύνεται ότι η Ουγγαρία έβαλε 27 γκολ συνολικά στη διοργάνωση της Ελβετίας. Κυρίως, ότι η Αυστρία σχεδόν εξαφανίστηκε μετά. Δεν εννοείται κυριολεκτικά αυτό, παρ’ όλα αυτά μετατράπηκε από ομάδα που ήταν παγκόσμια δύναμη σε συγκρότημα δεύτερου, τρίτου και τέταρτου επιπέδου.

Όταν η Δυτική Γερμανία αντιμετώπισε την Αυστρία στο «Σεν Τζέικομπ», δύσκολο να το φανταστεί κάποιος, ήταν τεράστιο αουτσάιντερ. Ο κόσμος όλος περίμενε τελικό της Αυστρίας με την Ουγγαρία στη Βέρνη. Ήταν πολύ δύσκολο να φανταστεί κάποιος πώς η Δυτική Γερμανία θα προκρινόταν στον τελικό.

Αισθητικά, το επικείμενο ραντεβού της Αυστρίας με την Ουγγαρία ήταν άρτιο. Η καλλιτεχνία ανέβλυζε από τις δύο χώρες και ποδοσφαιρικά φαινόταν. Η κλασική μουσική και η αρχιτεκτονική, τα ποτάμια και οι λεπτές συμπεριφορές, η τάση άλλων πιο κυριαρχικών δυνάμεων να τις καταδυναστεύουν, ήταν κοινά. Και το ποδόσφαιρο που έπαιζαν δεν γινόταν να αποτελεί εξαίρεση στη θαρρείς εσαεί συμπεριφορισιακή πορεία τους. Ο Ερνστ Χάπελ στην άμυνα, ο αρχηγός Ερνστ Ότσβιρκ, ο Έριχ Προμπ, ο Ερνστ Στογιασπάλ, ήταν οι διάδοχοι του προπολεμικού Χουντίνι Ματίας Ζίντελαρ.

Το παιχνίδι αυτό, που περίμεναν άπαντες το 1954, δεν έγινε ποτέ. Η Αυστρία, που μαζί με τους Ελβετούς είχε παράγει ένα αριστούργημα τέσσερις μέρες νωρίτερα, όταν έμεινε πίσω στο σκορ 3-0, έβαλε 5 γκολ σε 10 λεπτά, προηγήθηκε 3-5, 4-6 για να νικήσει 5-7, κατέρρευσε σε εκείνο το ματς. Το τελικό 6-1 δείχνει, πια, ότι ήταν μία λογική εξέλιξη, αλλά η πραγματικότητα δεν θα γινόταν να είναι πιο διαφορετική: όταν οι Γερμανοί νίκησαν και τους Ούγγρους 3-2, σε ένα παιχνίδι που η Ιστορία το αποδίδει αρκετά κατανοητά για το zeitgeist και κατέκτησαν το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο στην ιστορία τους. Αυτό, για μία φτωχή χώρα, καταπονημένη, που πλήρωνε τα δεινά που η ίδια, παρ’ όλα αυτά, προκάλεσε (εδώ η κάμερα δείχνει τον κριτή να νιώθει μισή συμπόνια), ήταν μία τεράστια έκπληξη. Στο ποδόσφαιρο, όμως, σημειώθηκε ολοκληρωτική αλλαγή.

Ίσως οι Γερμανοί να μην έριχναν το βάρος να εκμεταλλευθούν τα χαρακτηριστικά τους- αυτά με τα οποία μαθαίνουν να ζουν από μικρά παιδιά- στο σπορ αν δεν είχαν περάσει από την αυστριακή στενωπό με τόση ευκολία λες και ήταν κρουαζιερόπλοιο σε ωκεανό που δεν φουρτουνιάζει ποτέ. Το πρόβλημα δεν ήταν τόσο το ποδόσφαιρό τους. Κοιτάξτε, όταν βλέπεις ότι υπάρχει ταλέντο σε ένα σπορ, η σκάλα της εξέλιξης επιτάσσει πρώτα να προσπαθήσεις να το μάθεις και έπειτα να το κάνεις όμορφα. Ειδικά αν είσαι φτωχός, πρέπει να χρησιμοποιείς τη φαντασία σου για να μην πεινάς. Το θέμα με τη Γερμανία ήταν ότι είχε χάσει ολοκληρωτικά τη Βαϊμάρη, που ήταν ένα απίστευτο πνευματικό κέντρο, απαραίτητο για κάθε λόγιο από όλες τις μεριές του τότε κόσμου, οπότε στράφηκε σε ό,τι μπορούσε να της δώσει ελπίδα. Για όλες τις πόλεις που χάθηκαν και παρ’ ότι ήταν στην πλευρά της Ανατολικής Γερμανίας, οι Δυτικογερμανοί ήταν που έκαναν τη μεγαλύτερη φασαρία. Αλλά, αν και μπορεί να μοιάζουν ώρες ώρες, τα γερμανικά διαφέρουν κατά πολύ από τα ρώσικα.

Είναι 14 Ιουνίου 2016 και το απόγευμα, η Αυστρία αντιμετωπίζει την Ουγγαρία στο Μπορντό. Ο τόπος είναι η πρώτη απονομή δικαιοσύνης για μία ιντελεκτουέλ κατάσταση. Και μπορεί πια οι δύο ομάδες να είναι παρακατιανές, να βρέθηκαν στη Γαλλία επειδή γίνεται το πρώτο Euro 24 ομάδων, αλλά αυτό το ραντεβού είναι μία ιστορική συνάντηση: έστω κι αν πρόκειται για μικρογραφία εκείνου του Τελικού που δεν Έγινε Ποτέ.