Η Πόλη του Ποτέ και του Πάντα

Αυτό που συγκινεί τόσο πολύ στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις είναι η χωρική και χρονική εμβέλεια. Η απόσταση που καλύπτεται και πώς αναγνωρίζεις ότι κάτι οικείο σου απλώνεται και προχωράει. Η λογική του αθλητισμού, προφανώς, πηγάζει από τον πόλεμο. Τι είναι δικό μου και τι δεν είναι. Τι θέλω να γίνει δικό μου και πώς θα το πάρω. Το να είσαι ο πρωταθλητής Ευρώπης σημαίνει ότι έχεις κατακτήσει την Ευρώπη, ότι έχεις κατακτήσει την κορυφή. Είναι, βεβαίως, αθλητικό, αλλά η ρίζα δεν έχει διαφορά από τις σκέψεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Αττίλα του Ούνου, του Αννίβα και του Χίτλερ.

Βεβαίως, αμέσως μετά τη ρίζα ξεκινούν οι διαφορές. Η πρώτη είναι ο ρομαντισμός. Μπορεί όλα να είναι μάταια, παρ’ όλα αυτά ένα μεγάλο ταξίδι από την αρχή έως το τέλος, που καταλήγει σε ένα μεθυστικό θρίαμβο, είναι μία υπέροχη ιστορία, ένα σύνολο στιγμών σε κάθε μία από τις οποίες μπορούν να περάσουν άπειρες ευθείες. Ο ρομαντισμός είναι η βάση των σπορ: η ονειροπόληση, οι άνθρωποι που μαζεύονται για να παρακολουθήσουν κάτι που μπορεί να έχει να κάνει με την επιβολή και τη μάχη, αλλά συμβαίνει να συνταιριάζει την ποιότητα με την επιβίωση. Όπως μου είχε πει και μία φίλη βιολόγος, «αν σου δείξω τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια του σεξ, θα χάσεις πάσα ιδέα».

Ναι, ναι.

Δεν έχει σημασία από πού προέρχεται η ρίζα. Για κάθε άνθρωπο η αφορμή είναι διαφορετική, αν και η μαγεία κρατάει παιδιόθεν. Ένας παιδικός φίλος είχε πάρει μία μπάλα Select από το Λονδίνο και την έφερνε στην παρέα, κάτι που μας έκανε να προσπαθούμε να του συμπεριφερόμαστε καλά, για να μην την πάρει και φύγει (το είχε κάνει μία δύο φορές), για να μη μείνουμε χωρίς μπάλα.

Υπάρχουν οπαδοί που διαφωνούν ότι η κάλυψη μίας αξιοσέβαστης εμβέλειας είναι η πιο σημαντική στιγμή στα σπορ. Θεωρούν ότι εφόσον υπάρχει αιώνιος αντίπαλος, το πιο σημαντικό είναι να τον νικάς και, αν γίνεται, να παίρνεις τους τίτλους στη χώρα σου. Αν δεν κάνω λάθος, όλοι είναι άνθρωποι που έχουν στηρίξει τη ζωή τους στους άλλους. Σε αυτήν την τοποθέτηση, η οποία κιόλας ήρθε ξαφνικά, δεν υπάρχει σιγουριά, για αυτόν τον λόγο επικρατεί αβεβαιότητα. Λίγο πολύ, όλοι εξαρτώμαστε από τους «άλλους», απλώς υπάρχουν άνθρωποι που για βάση τους έχουν τον εαυτό τους, για αυτόν τον λόγο μοιάζουν πιο αυτόφωτοι. Τούτοι δεν είναι απαραίτητο να πιστεύουν ότι όντως η ευρωπαϊκή ή η παγκόσμια καταξίωση είναι το άπαν- ειδικά από τη στιγμή που στον αθλητισμό υπάρχει σύνδεση, άμεση ή έμμεση με την ανάδειξη μέσα από τη χώρα σου- αλλά για σκεφτείτε το: μία ευρωπαϊκή διάκριση είναι εκείνη η κατάσταση στην οποία αισθάνεσαι όμορφα χωρίς να νιώθεις ότι στενοχωριέται κάποιος άλλος. Δηλαδή, η ομάδα πόλο Γυναικών του Ολυμπιακού που κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών χαροποίησε τους φίλους της, αν και εκείνοι που πραγματικά στενοχωρήθηκαν μένουν στη Βαρκελώνη και δεν πρόκειται να τους κάνεις καζούρα. Και εκείνοι που από το Σαμπαντέλ ήρθαν στον Πειραιά για να στηρίξουν την ομάδα τους είναι αυτοί που ουσιαστικά μετριάζει τη χαρά σου η στενοχώρια τους. Δεν ισχύει αυτό με τον Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός ή με το Λίβερπουλ-‘Έβερτον. Νιώθω βέβηλος να πιάνω στο στόμα που για κάτι αμφιλεγόμενο τον αρχιερέα της Λίβερπουλ, Μπιλ Σάνκλι, παρ’ όλα αυτά αν σήμερα κάποιος προπονητής διέθετε το προπονητικό κέντρο του σε μία ομάδα από ξένη χώρα που αντιμετώπιζε το αντίπαλο δέος του τόπου, όπως έκανε ο ίδιος στην περίπτωση του Παναθηναϊκού και στον πρώτο προημιτελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1971, θα τον περνούσαν γενεές 14. Σε αυτήν την περίπτωση επικρατεί η βεβαιότητα ότι δεν είναι ζήτημα ηθικής όσο ηθικολογίας.

Μια και ο λόγος για τον Παναθηναϊκό, θα έπρεπε να ζηλεύεις τους οπαδούς του τον Απρίλιο του 1996. Για 15 μέρες έμοιαζε η ευλογημένη φυλή, εκείνη που βίωνε κάτι που ήταν αμφίβολο αν θα βιώσεις. Στις 3 Απριλίου ο Παναθηναϊκός νίκησε στο Άμστερνταμ τον Άγιαξ με εκείνη την αλησμόνητη κούρσα του Γιώργου Δώνη και την πλασεδάρα του μαιτρ Κριστόφ Βαζέχα με σκορ 0-1, στις 7 Απριλίου νίκησε 1-0 την ΑΕΚ με την κεφαλιά-ψαράκι του Χουάν Χοσέ Μπορέλι και ουσιαστικά εξασφάλισε το πρωτάθλημα, στις 9 Απριλίου ο Ντομινίκ Γουίλκινς έβαλε 35 πόντους για να νικήσουν οι «πράσινοι» του Μπόζινταρ Μάλκοβιτς την ΤΣΣΚΑ Μόσχας (με Βασίλι Καράσεφ και Ιγκόρ Κουντέλιν, δύο τύπους που θα μπορούσαν να σου φτιάξουν ατομική βόμβα κατά τη διάρκεια ενός τάιμ άουτ) στον ημιτελικό του Final 4 στο Παρίσι και στις 11 Απριλίου κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών στο μπάσκετ, όταν ο Στόγιαν Βράνκοβιτς έκοψε τον Χουάν Αντόνιο Μοντέρο (παράνομα, και η Μπαρτσελόνα στέφθηκε ηθική πρωταθλήτρια Ευρώπης, αλλά αν κάποιος βγάλει φωτογραφία στο μουσείο της με το ηθικό τρόπαιο θα τον παραδεχθώ) στην προσπάθεια για το νικητήριο καλάθι, σε μία από τις πιο συναρπαστικές προσπάθειες προσωπικής αυταπάρνησης που έχω δει από την τηλεόραση ή από κοντά. Αυτό το διάστημα, βεβαίως, είναι 9 ημερών. Ο λόγος είναι ότι μεσολαβούσαν άλλες 6 μέχρι τη ρεβάνς με τον Άγιαξ στο ΟΑΚΑ. Και αυτές οι 6 είμαι βέβαιος ότι ήταν οι πιο σημαντικές για έναν φίλαθλο του Παναθηναϊκού.

Είναι εκείνες οι μέρες που η αναμονή ανακατεύεται με εκείνο που προσπαθείς να συνειδητοποιήσεις ότι έγινε. Είσαι σε εμπύρετη κατάσταση. Στο μυαλό του φιλάθλου του Παναθηναϊκού υπάρχουν πολλές παρένθετες προτάσεις. Εκεί που σκέφτεται το κόψιμο του Βράνκοβιτς, παρεισφρέει το, «α ρε Γιώργο τι τους έκανες» και καθισμένος στην καρέκλα μίας καφετέριας μοιράζεται τον κωδικό «ο Γουίλκινς έβαλε 35 στην ΤΣΣΚΑ» σαν να είναι μέλη μίας αίρεσης που ξέρουν πότε θα καταστραφεί το Σουδάν με το πάτημα ενός κουμπιού (ή πότε θα νομιμοποιηθεί η κάνναβη, για να γίνει λόγος για κάτι πιο ευχάριστο).

Ο Ολυμπιακός έζησε αυτήν την εβδομάδα, αλλά ασφαλώς δεν είναι το ίδιο. Πάντως έκανε 5 ευρωπαϊκές νίκες από Σάββατο σε Σάββατο, 18 με 25 Απρίλη. Η ομάδα πόλο Ανδρών νίκησε στο Κραγκούγεβατς, η ομάδα μπάσκετ προκρίθηκε Τρίτη και Πέμπτη στο Final 4 της Ευρωλίγκας, η ομάδα πόλο Γυναικών κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών και, ενδιαμέσως, η ομάδα βόλεϊ Γυναικών πήρε προβάδισμα 2-1 στους τελικούς του πρωταθλήματος με τον Παναθηναϊκό. Βεβαίως, είναι άλλο να έχεις πάρει τίτλο στο πόλο και να έχεις απλώς προκριθεί σε Final 4 Κυπέλλου Πρωταθλητριών και άλλο να απέχεις 90 λεπτά από το να γίνεις η μόνη ομάδα τα τελευταία 30 χρόνια που προκρίνεται σε τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών ποδοσφαίρου και μπάσκετ.

Όμως αυτό είναι μόνο η επικεφαλίδα. Το λεκτικό επιχείρημα (το οποίο είναι ακαταμάχητο επειδή εμπεριέχει το ποδόσφαιρο). Το συναίσθημα για τους καθ’ εαυτόν καψούρηδες είναι παρεμφερές.

ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΑ 3 ΕΤΩΝ

Η 13η Μαΐου του 2012 ήταν μία εντυπωσιακή μέρα για τον σύλλογο Ολυμπιακό. Ασφαλώς, η ενθύμιση αφορά κυρίως στο γεγονός του τελικού με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας, ενός αληθινού άθλου που έμοιαζε σκηνοθετημένος από τον Ρόμπερτ Ροντρίγκες, σε ό,τι αφορά τον χρωματισμό. Ή με εκείνες τις διαφημίσεις που είναι ασπρόμαυρες και στην πορεία αποκτούν χρώμα. Το καλάθι του Γιώργου Πρίντεζη είναι το κορυφαίο στην μπασκετική ιστορία του Ολυμπιακού- δεν είναι κανένα κοντά. Το απόγευμα της ίδιας μέρας, η ομάδα πόλο Ανδρών νίκησε τον ΝΟ Χίου 12-9 και προκρίθηκε στον τελικό της Α1. Εκείνη η μέρα για εκείνους τους συγκεκριμένους παίκτες και προπονητές εκείνης της ομάδας που φτιάχθηκε το προηγούμενο καλοκαίρι θα ισοδυναμούσε, έχοντας πάρει το αντιϋπερβολικό χάπι, με ενδεχόμενη πρόκριση αυτής της ομάδας στο Final 6 της Βαρκελώνης.

Τώρα, ήμουν στο κολυμβητήριο σε εκείνο το ματς αποδεχόμενος με σχετική ντροπή έναν από τους πιο όμορφους επαίνους της μικρής επαγγελματικής καριέρας στο ρεπορτάζ του πόλο και του συγκεκριμένου συνόλου. Το κολυμβητήριο ήταν γεμάτο, στη Χίο έπαιζαν ο Θοδωρής Χατζηθεοδώρου, ο Αντώνης Βλοντάκης και ο Ανδρέας Μιράλης, μαζί με τον Νίκολα Ράτζεν ο οποίος ήταν τραυματίας σε εκείνους τους ημιτελικούς. Δύο μέρες πριν η Χίος είχε οδηγήσει τη σειρά σε τρίτο παιχνίδι αφού είχε προκριθεί στα πέναλτι, αλλά για να γίνει αυτό έπρεπε να γίνουν... όλα: να βάλει... αυτογκόλ ο Σχίζας, να χάσει πέναλτι ο Ολυμπιακός στην κανονική διάρκεια και, τελικά, να ισοφαριστεί στα πέναλτι. Οι παίκτες των δύο ομάδων βρέθηκαν να καυγαδίζουν και ο προπονητής της ομάδας πόλο Ανδρών του Ολυμπιακού, Θοδωρής Βλάχος, έσπρωξε τον Γαβαλά, τον οποίο έπειτα κράτησαν για να μην του επιτεθεί. Ο Χατζηθεοδώρου, σε δηλώσεις, στηλίτευσε το γεγονός. Οι έμπειροι παίκτες του ΝΟ Χίου προσπάθησαν να ασκήσουν ψυχολογική βία στους πιο άπειρους παίκτες του Ολυμπιακού, οι οποίοι προετοιμάζονται για τρίτο ημιτελικό: οι περισσότεροι δεν είχαν ακριβώς τη γνώση πώς να νικάνε ένα τέτοιο παιχνίδι όντας οι καλύτεροι παίκτες των ομάδων.

Τον τελικό στην Πόλη του Ποτέ και του Πάντα παρακολούθησα από την εφημερίδα. Η ΤΣΣΚΑ Μόσχας προηγήθηκε 53-34. Και τα παιδιά που πραγματικά ήθελαν τον Ολυμπιακό να νικήσει και διαμαρτύρονταν για την προσπάθειά του, είχαν ήδη παρατήσει την γκρίνια, όταν τελικά οι παίκτες του Ντούσαν Ίβκοβιτς, αφήνοντας πίσω τους τον ήχο «τσουφ τσουφ τσουφ» του τρένου, έκαναν ένα σερί 14-0 και πλησίασαν επικίνδυνα. Πόσο την αγαπάω την ΤΣΣΚΑ! Ο τρόπος που χάνει σέβεται, περισσότερο από κάθε άλλη ομάδα στο μπάσκετ, τα συστατικά του Διθυράμβου και της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας.

Τρία χρόνια αργότερα η ομάδα μπάσκετ είναι ξανά σε Final 4 και ο Βλάχος έκανε δηλώσεις με τις οποίες στηλίτευσε τη διαιτησία του τελικού του Κυπέλλου. Στην πρώτη περίπτωση, εκείνη με τη σπρωξιά-χτύπημα στον Γαβαλά, του το δίνω: ήταν εκείνος ο τύπος που ήθελε να υπερασπιστεί τους παίκτες του, και αν αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να ενεργήσει με τρόπο που ουσιαστικά δεν συνάδει σε προπονητή του Ολυμπιακού (όπως λανθασμένα δήλωσε ο Χατζηθεοδώρου) , είναι ένα κόστος που ευχαρίστως θα πλήρωνε. Οι δηλώσεις μετά τον τελικό του Κυπέλλου, ωστόσο, ταιριάζουν σε ένα πιεσμένο προπονητή.

Μεταξύ άλλων, ο Βλάχος δήλωσε: «Με τα σημερινά σφυρίγματα έδωσαν το δικαίωμα σε αθλητές οι οποίοι κάνουν ελλιπή προπόνηση και δεν είναι προτεραιότητα τους το άθλημα, να πιστέψουν ότι μπορούν να διεκδικήσουν έναν τίτλο».

Ουσιαστικά, από όλη τη δήλωση αυτό είναι το ξεχωριστό κομμάτι στο οποίο ο προπονητής του Ολυμπιακού έκανε φάουλ. Κυρίως διότι υπονόησε (φαντάζομαι αθέλητα) ότι η διαφορά της ομάδας του από τον Παναθηναϊκό είναι τα χρήματα.

Διά της εις άτοπον απαγωγής, το να αναφέρεσαι σε έναν αθλητή λέγοντας ότι «δεν είναι προτεραιότητά του το άθλημα», οδηγεί στο οικονομικό κομμάτι. Αυτή είναι, εξάλλου, η μείζων διαφορά. Το γεγονός ότι οι παίκτες του Ολυμπιακού πληρώνονται ώστε να μπορούν να κάνουν δύο προπονήσεις τη μέρα και ότι οι παίκτες του Παναθηναϊκού δεν πληρώνονται αρκετά για να κάνουν το ίδιο πράγμα.

Γνωρίζοντας τον άνθρωπο, θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο να εννοούσε κάτι τέτοιο. Ήταν μία δήλωση που, αν μπορούσε να τη σκεφτεί λίγο παραπάνω, την επόμενη μέρα θα τη συνέτασε αλλιώς. Διότι, ειδικά στον ερασιτεχνικό αθλητισμό, δεν μπορείς να σημειώνεις την οικονομική διαφορά. Ειδικά όταν ήσουν προπονητής ομάδας ενός συλλόγου που εκείνο τον χρόνο ήταν στα μπετά, με έκδηλη την ανησυχία. Τα διαιτητικά παράπονα, που δικαίως είχε, εξαντλούνται στο παιχνίδι και δεν επεκτείνονται στο περίγραμμα της ύπαρξης του αντίπαλου συλλόγου, ο οποίος επίσης έχει τα δικά του βάσανα.

Εξάλλου, μιλώντας με κάποιον που γνωρίζει πολλά, άκουσα ότι «η ομάδα πόλο Ανδρών του Ολυμπιακού την περίοδο 2011-12 είναι η κορυφαία στην ιστορία της ομάδας, καλύτερη και από εκείνη των 4 τίτλων το 2001-02». Σε εκείνη την ομάδα, προπονητής ήταν ο Θοδωρής Βλάχος. Στις 3 Ιουνίου συμπληρώνονται 3 χρόνια από μία από τις κορυφαίες σειρές τελικών στην ιστορία του ελληνικού πόλο.

... Και το ίδιο βράδυ που ο Ραμούνας Σισκάουσκας παράτησε το μπάσκετ για ένα πουκάμισο αδειανό, για ένα καλάθι που κουνιόταν λες και ο ίδιος ήταν χρήστης οπίου, ο Βασίλης Σπανούλης έκανε τη διείσδυση και ο Γιώργος Πρίντεζης σκόραρε το μοναδικό καλάθι στη δεξιά πλευρά της άμυνας της ΤΣΣΚΑ Μόσχας. Ο Χρβόγε Κόλιανιν έβαλε ένα twister στον Φίλιππο Καραμπέτσο. Ο Μάρκο Κέσελι έβαλε το τρίποντο που έκανε το 53-48. Ο Αντώνης Βλοντάκης προσπάθησε, μετά τη λήξη του παιχνιδιού, να λογομαχήσει με τον Γιάννη Φουντούλη. Ο Κώστας Παπανικολάου μείωσε με τρίποντο σε 59-55. Ο Φώτης Μπλάνης έβαλε δύο γκολ στην κόντρα για να μετατρέψει το 5-3 σε 7-3. Ο Μίλος Τεόντοσιτς, που είχε τρία διαδοχικά τρίποντα στο πρώτο ημίχρονο, άρχισε να βρίσκει σίδερο και να χάνει την ισορροπία του στην ντρίπλα. Ο Γιάννης Φουντούλης αποτέλειωσε την ομάδα της πατρίδας του και ο Κάιλ Χάινς έδιωξε την μπάλα πριν φθάσει στον Κιριλένκο προσυπογράφοντας μία απίθανη πορεία.

Από εκείνες τις 8 ώρες που έγιναν όλα αυτά, μαζί με καυγάδες, αντικείμενα σε αγωνιστικό χώρο, αγκαλιές με τους φιλάθλους, δύο ιστορίες στον Πειραιά των συνεργείων και στην Πόλη του ντόνερ, που είναι συνυφασμένη με την προσφυγιά, έχουν περάσει τρία χρόνια. Όπως λένε, για να αλλάξουν τα πράματα πρέπει να παραμείνουν τα ίδια. Εκείνες οι δύο εβδομάδες του Παναθηναϊκού το 1996 ήταν τόσο όμορφες και εκστατικές, τόσο ακίβδηλες, που δεν υπήρχε για τον ίδιο το σύνολο κάποιο ισοδύναμο εκείνου του Απρίλη, θαρρείς επειδή, ικαρίζων (σικ), ήταν εκείνος που έφτασε πολύ κοντά στον Ήλιο. Ο Ολυμπιακός έχει τις δικές του μέρες, τόσο πρόσφατες που ο ίδιος ο Μάης δύναται να τις θυμίσει. Επιθυμεί, πλέον, να βιώσει ένα διάστημα ενός μήνα στην πλάνη της Απόλυτης Ευτυχίας.