«Έκπληξη» είναι μία λέξη που δεν ίσχυσε ως αίσθηση στις δηλώσεις που έκανε ο Θοδωρής Βλάχος στο waterpolonews. Όλοι γνωρίζαμε ότι η απόφαση να κοπεί ο Χρήστος Αφρουδάκης (με προσωρινά θύματα τους Βαγγέλη Δελακά και Κώστα Τσαλκάνη) από την εθνική ομάδα ήταν του Δημήτρη Διαθεσόπουλου, αλλά δεν αποδεικνυόταν. Ο Σάκης Κεχαγιάς πήρε την ευθύνη και απομακρύνθηκε από το τιμόνι της εθνικής ομάδας, αλλά όχι και από την ΚΟΕ. Κάποιοι παίκτες, που δεν έχουν και μαράζι να συνεργάζονται μαζί του (και λανθασμένα το ζήτησαν αυτό από τον προπονητή τους προ τριμήνου), θα τον έχουν σχεδόν καθημερινά στις προπονήσεις του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος. Ο Κεχαγιάς είναι ο υπεύθυνος επί των εθνικών ομάδων, ένας τεχνικός σύμβουλος όπως θα ήταν ο Ράτκο Ρούντιτς στην εθνική Κροατίας, αν δεν έβρισκε την ευκαιρία για ακόμα ένα νέο συμβόλαιο στη Βραζιλία, και μία περιπέτεια από τις πολλές που είχε στην καριέρα του και οι οποίες προέρχονται από τη διέγερση που του προκαλεί ο πάγκος, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο το 2016. 

Οι αθλητές των ομαδικών σπορ στην Ελλάδα, και του πόλο σε ένα μεγάλο βαθμό, δεν είναι άμοιροι ευθυνών για το σημείο που βρίσκεται το παιχνίδι. Απλώς δεν είναι ευχαριστημένοι με τίποτα: κάθε φορά όλο και κάτι θα βρουν να ζητήσουν. Μία αλλαγή προπονητή, μία νέα αλλαγή προπονητή πάνω στην αλλαγή προπονητή, μία κόντρα που θα οδηγήσει σε... στάση εργασίας, οδοιπορικά, οτιδήποτε που δεν θα τους αρέσει. Όταν τους δίνεις δικαίωμα βρίσκεσαι να παλεύεις με τον παραλογισμό, σε περισσότερες από μία περιπτώσεις.

Ωστόσο, σε αυτήν εδώ την περίπτωση υπάρχει η έμμεση ομολογία μίας υπόθεσης που δεν είναι απλό πταίσμα: ο πρόεδρος της ομοσπονδίας έδιωξε τον Χρήστο Αφρουδάκη από την εθνική ομάδα, δηλαδή παρενέβη στις προπονητικές κλήσεις και αποφάσισε με ποιους παίκτες θα πορευθεί ο ομοσπονδιακός εκλέκτορας. Ο Θοδωρής Βλάχος είπε την αλήθεια, προφανώς επειδή ρώτησε αν μπορεί να πάρει τον Χρήστο Αφρουδάκη στην Εθνική, ενόψει του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος του Καζάν: θα ήθελα, πραγματικά, η απάντησή του να εκπορεύεται από τον ίδιο και να μην είναι συζήτηση που έκανε με τον πρόεδρο της ομοσπονδίας. Διότι, αν συζήτησαν και η δήλωση έγινε με τη σύμφωνη γνώμη του Διαθεσόπουλου, αυτό θα σημαίνει ότι ο Διαθεσόπουλος γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων του αυτό που θα πει ο κόσμος και δεν χάνει την ευκαιρία να κάνει μία επίδειξη ισχύος.

Πολύ καλά κάνει, να προσθέσω: όταν όλοι οι «επαναστάτες» ψιθυρίζουν στο αυτί τα λόγια της επανάστασης και όταν φοβούνται να βγουν ανοικτά απέναντι στον πρόεδρο της ΚΟΕ, τότε αυτά είναι λογικό να συμβαίνουν. Απλώς ένας πρόεδρος ομοσπονδίας βάζει χέρι στις κλήσεις- φυσικά όχι μόνο στην εθνική Ανδρών, απλώς αυτό είναι το πιο έντονο και σημαντικό παράδειγμα- και δεν δίνει στους προπονητές την ευκαιρία να έχουν τους παίκτες που πραγματικά θέλουν. Άλλωστε η δυσφορία του από το καλοκαίρι του 2011 και έπειτα, όταν ο Ντράγκαν Άντριτς πήρε τους πολίστες που ήθελε ενόψει του προολυμπιακού τουρνουά του Έντμοντον, δεν ήταν κρυπτή υπό τον ήλιο.

Ο Χρήστος Αφρουδάκης, βεβαίως, μπορεί να καθίσει και να απολαύσει το καλοκαίρι του. Μέτα το φθινόπωρο αποκτούσε τη σιγουριά ότι δεν επρόκειτο να κληθεί στην εθνική ομάδα. Δεν έκανε κάποια ιδιωτική συζήτηση με τον Βλάχο, προς τιμή του ομοσπονδιακού τεχνικού που δεν μπορούσε να υποσχεθεί κάτι που δεν θα μπορούσε να κάνει. Το ήξερε ότι δεν θα βρίσκεται στις κλήσεις το καλοκαίρι- σε αντίθεση με μένα- και η δουλειά που έπρεπε να κάνει ήταν η συνειδητοποίηση. Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά στον αθλητισμό, αλλά και στην ελληνική κοινωνία, που η αξία του θύματος είναι αντιστρόφως ανάλογη με εκείνη του θύτη του. Έχει γίνει και έχει γίνει ξανά, και στην κλίμακα (Κολοκοτρώνης, Γκάλης), αυτή η αυθαίρετη απόφαση όντως μοιάζει με πταίσμα. Ωστόσο υπάρχει ένα συγκεκριμένο συμπέρασμα: δεν κόπηκε λόγω αγωνιστικής αξίας, αυτό δα έλειπε, αλλά επειδή ενοχλεί. Τώρα μπορούν να είναι ήσυχοι εκείνοι που του έδιναν συγχαρητήρια και έκαναν κονέ με τους ανθρώπους που τον καταδίκασαν πίσω από την πλάτη του. Ούτε καν θα ιδρώσει το αυτί τους, όπως δεν θα ιδρώσει κανενός. Ένας πρόεδρος ομοσπονδίας έκοψε έναν παίκτη ετσιθελικά και όλα αυτά μας βρίσκουν εν πλήρη υπνώσει (η κάμερα δείχνει τον κόσμο να χειροκροτάει).

Το ξέραμε, λοιπόν, αλλά τώρα είναι επίσημο. Καλά κάνει, όμως, ο πρόεδρος: είναι 850 χρόνια στο τιμόνι της ΚΟΕ και δεν τον ενοχλεί κανείς. Σε δύο μέρες θα είναι ο κατήγορος των 11 Ολυμπιονικών στη μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση, αν και το πριμ που έπρεπε να πάρουν και δεν πήραν ήταν καταγεγραμμένο (γεια σου κυρ Εισαγγελέα τσίφτη). Καθίστε, λοιπόν, ή μάλλον αράξτε, χαλαρώστε και απολαύστε κάποιον να κάνει κουμάντο όπου γουστάρει επειδή ο Αφρουδάκης λόγω του ΣΕΑΥ, βγήκε μπροστά και ζήτησε συνθήκες που δεν είναι απάνθρωπες για τους πολίστες.

Θα το πω αλλιώς: ο Χρήστος Αφρουδάκης δεν είναι τέλειος, αλλά είναι ένας αθλητής που αξίζει να βρίσκεται σε ένα αντιπροσωπευτικό συγκρότημα και δεν βρίσκεται παρά το γεγονός ότι το θέλει ο προπονητής.

Το λες και Λεβιάθαν.

Μισώ τον Ράφαελ Ναδάλ. Εννοείται, αθλητικά. Αν ποτέ τον συναντούσα και πήγαινα να του μιλήσω, θα του έκανα χίλιους επαίνους για το τι αθλητής είναι. Θα του έλεγα πώς με έκανε να γουρλώνω τα μάτια όταν δεν άφηνε να τελειώσει ένας πόντος, για το σύμπλεγμα που δημιούργησε στον Φέντερερ όταν ο ίδιος είχε αφήσει ένα ολόκληρο τετράγωνο ανοικτό και ο Ρότζερ έριχνε το μπαλάκι πάνω του επειδή φοβόταν το running backhand και το running forehand. Θα του έδινα μπόνους για το πόσο σκληρός πνευματικά είναι.

Αλλά από το σπίτι, και ενώ ήμουν στο μπάνιο, σκεφτόμουν να βάλω μία φωτογραφία ενός απογοητευμένου Ράφα με λεζάντα «happy birthday to youououou».

Ο Ναδάλ, σε περίπτωση που δεν το γνωρίζετε, έχασε στον προημιτελικό του Ρολάν Γκαρός από τον Νόβακ Τζόκοβιτς, στα 29α γενέθλιά του. Γεννήθηκε στη Μαγιόρκα, στις 3 Ιουνίου του 1986 και του έμελλε να γίνει ο καλύτερος Ισπανός τενίστας όλων των εποχών. Κατά τη γνώμη μου- και παρά τη λατρεία κάποιων στον Μπιόρν Μποργκ ή στον Πιτ Σάμπρας- είναι ο δεύτερος καλύτερος.

Είμαι σε τέτοιο βαθμό θαυμαστής του Φέντερερ, που η ανιψιά μου είχε μάθει από τη μάνα της να λέει τραγουδιστά το ονοματεπώνυμό του και να χοροπηδάει πριν ακόμα κλείσει τα 2 χρόνια της. Τούτο με έφερνε σε ελαφριά αμηχανία, μα τω Θεώ: παρ’ όλα αυτά τώρα, που οδεύει για τα 6 χρόνια της, οι ελπίδες ότι θα τη δω ξανά να χοροπηδάει τραγουδώντας το ονοματεπώνυμό του είναι φρούδες: για αυτό λέμε, άλλωστε, «ωραία εποχή». Το παιδί, εξάλλου, γεννήθηκε το 2009: τη χρονιά που θα μείνει στην ιστορία ως η μόνη που ο Ελβετός πήρε το Ρολάν Γκαρός, ισοφαρίζοντας, μάλιστα, τα Major του Πιτ Σάμπρας. Φυσικά, όσα χρόνια συνεχίσει να παίζει, τόσα θα είμαστε και εμείς, οι Φέντερερ φαν, αισιόδοξοι ότι θα καταφέρει να κατακτήσει κάθε Major στο οποίο πηγαίνει. Παρ’ όλα αυτά, την Τρίτη έχασε 3-0 από τον Στάνισλας Βαβρίνκα, στο πρώτο ματς σε Major που δεν έκανε μπρέικ στο σερβίς του αντίπαλου από το 2002 και το US Open. Τότε ο Φέντερερ ήταν 22 και είχε... μηδέν κεκτημένα τρόπαια από τα τέσσερα μεγάλα.

Πριν τον Ναδάλ, να πω και κάτι ακόμα για τον Βαβρίνκα: στο Μάστερς Καπ που έγινε στο Λονδίνο ο Σταν έφθασε στον ημιτελικό και αντιμετώπισε τον Φέντερερ. Λέγεται ότι οι δυο τους τσακώθηκαν σε σημείο ξύλου έπειτα, όταν ο Βαβρίνκα είπε στον Ρότζερ να μαζέψει τη γυναίκα του (κάτι που εμείς εδώ του το λέμε χρόνια). Ο Φέντερερ αντέδρασε: ο Βαβρίνκα σταμάτησε να νιώθει ευγνωμοσύνη για τον πιονέρο του ελβετικού τένις. Λίγες μέρες μετά οι δυο τους κατέκτησαν το Davis Cup. Ο Βαβρίνκα είπε, στη συνέντευξη Τύπου, «Roger I still love you», αλλά φαινόταν ότι έγινε πιο σκληρός με τον μεγάλο αδελφό του. Επειδή τα Star Wars είναι από τις πιο σοφές ταινίες όλων των εποχών, ο Μάστερ Γιόντα δεν ήταν χαζός όταν έλεγε στον Άνακιν Σκάιγουοκερ ότι δεν είναι Τζεντάι επειδή δεν μπορεί ακόμα να νιώσει τη δύναμη μέσα του. Ο Βαβρίνκα βρήκε τον Φέντερερ στα προημιτελικά του Ρολάν Γκαρός. Με εξαφανισμένο το δέος και την ευγνωμοσύνη, και όλα τα συναισθήματα που τον έκαναν να νιώθει στοργή για τον Μεσσία του παγκόσμιου τένις, τον έπαιζε όπως ένα απρόσεκτο βίαιο παιδάκι το γιο γιο.

Μισώ τον Ράφα Ναδάλ. Μισώ τον θείο του (αλλά αγαπώ τον πατέρα του, διότι όταν ο Ρίστας έριξε το backhand στην ευθεία στο δεύτερο championship point του Γουίμπλεντον το 2008, ο τύπος ξετρελάθηκε: το βλέμμα του έσταζε από ηδονή, ενώ δεν ήξερε πού να πάει· είναι ένα αθλητικό διαμάντι και σε περίπτωση που τώρα τελευταία δεν έχετε δει το τάι μπρέικ του τέταρτου σετ εκείνου του ματς, είναι ένα αριστούργημα) και την κοπέλα του και το γεγονός ότι μένει στο σπίτι με τους γονείς του και ότι φορούσε αμάνικα μέχρι τα 23 του και ότι φοράει κορδέλα στα μαλλιά.

Το πρόβλημά μου, σε αυτήν την περίπτωση, είναι ότι δε μου αρέσει ο Τζόκοβιτς.

Όχι ο ίδιος ο Τζόκοβιτς: ο τύπος είναι γαμάτος. Είναι Σέρβος, πατριώτης, υποστηρίζει Ελλάδα, πέρυσι κυνηγούσαμε το twitter του στο ματς με την Ακτή Ελεφαντοστού και με την Κόστα Ρίκα. Δε μου αρέσει το παιχνίδι του. Για την ακρίβεια, δεν μπορώ να καταλάβω για ποιο λόγο πρέπει να μου αρέσει το παιχνίδι του.

Τις αρχές της δεκαετίας του ’80 σημάδεψαν οι κόντρες του Μπιορν Μποργκ με τον Τζον ΜάκΕνρο, οι ηρωισμοί του Τζίμι Κόνορς. Στο Ρολάν Γκαρός του 1984 ο Ιβάν Λεντλ νίκησε τον ΜάκΕνρο και κατέκτησε το πρώτο Major ενώ είχε 5 αποτυχημένους τελικούς. Ο Λεντλ κατέκτησε 8 Major, δηλαδή ένα περισσότερο από τον (πρώτο και αυθεντικό Τ-Μακ). Απλώς προσπαθώ να βρω για ποιο λόγο συνέβη αυτό ή αν έχει όντως σημασία, υπό την έννοια της ψυχαγωγίας. Ο Λεντλ ήταν ο πρώτος που έφερε την επιστήμη στο παιχνίδι, εκείνος που έδωσε το έναυσμα ώστε το τένις να γίνει ένα σπορ αντοχής. Είχε πίσω του εργομετρικά τεστ, προπονητές ειδικευμένους στη φυσική κατάσταση και στην ανθεκτικότητα. Ο ΜάκΕνρο και ο Μποργκ ήταν αρτίστες. Ο Λεντλ ήταν ένας από τους πρώτους baseline players όλων των εποχών. Διαβάζω για τον θρύλο Ιβάν Λεντλ, αλλά ουδείς μπορεί να περιγράψει ακριβώς για ποιο λόγο συνέβη αυτό. Ήταν καινοτόμος, με τον ίδιο τρόπο που ήταν ο Άλφρεντ Νόμπελ με την υποβρύχια βόμβα. Δεν έγινε για καλό του παιχνιδιού, τουλάχιστον υπό την έννοια της ποιητικής διάστασής του. Ο Μποργκ σταμάτησε στα 26 του και τα βολέ του ΜάκΕνρο εκτοπίστηκαν από τη δύναμη των πιο νεαρών παικτών. Οι όροι είχαν αλλάξει.

Ο Τζόκοβιτς είναι βιονικός. Ο τύπος είναι ο καλύτερος αμυντικός σε σερβίς αντίπαλου όλων των εποχών και δεν αφήνει, απλώς, τους πόντους να τελειώσουν. Δεν κάνει αβίαστα λάθη και, πια, είναι ψύχραιμος, αφού κατάφερε να τιθασεύσει τη μεγάλη χαρά και τη μεγάλη απογοήτευση μέσω του βελονισμού. Δεν είναι, όμως, Ναδάλ, υπό την έννοια ότι το στυλ του πηγάζει περισσότερο από τη μηχανική κίνηση. Δεν μπορείς να νιώσεις ότι το παιχνίδι του είναι μέρος μίας ξεχωριστής ταυτότητας, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Ναδάλ και, προφανώς, σε εκείνη του Φέντερερ.

Η ήττα του Ναδάλ ήταν η δεύτερη στην καριέρα του στο Ρολάν Γκαρός. Σε 10 χρόνια (και 11 διοργανώσεις), έχει χάσει δύο φορές: η πρώτη ήταν την Κυριακή 31 Μαΐου του 2009 και η δεύτερη ήταν την Τετάρτη 3 Ιουνίου του 2015. Ο τύπος έχει 14 Major, αλλά ειλικρινά το πολύ που του δίνω είναι δύο ακόμα: ο Φέντερερ είναι 34 και όταν ο Ναδάλ φτάσει 30 θα μοιάζει πιο γερασμένος από εκείνον.

Δύο ήττες σε 11 χρόνια σε ένα ορισμένο σημείο ειναι ένα κατόρθωμα που πρέπει να μπει στην κατηγορία των «αυτοκρατοριών». Ούτε ο Χίτλερ πέρασε το νόμο του στο Παρίσι με τον τρόπο που το έκανε ο Ναδάλ: τέτοια ήταν η επικράτησή του που από το 2009 ακόμα οι Παριζιάνοι είδαν τη λύση του Φέντερερ σαν σωτηρία. Ο δεύτερος ταιριάζει στην πόλη, σε ό,τι αφορά το εκλεπτυσμένο που κάποιος μπορεί να συναντήσει στα καφέ και στα βιβλιοπωλεία. Ο Ναδάλ, όμως, καταδυνάστευσε τους αντίπαλούς του στο χώμα με τρόπο που λίγοι μπορούν να κοκορευτούν ότι έκαναν σε οποιοδήποτε μέρος, σε οποιοδήποτε αγώνισμα. Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ σε σύγκριση είναι τα 4 διαδοχικά χρυσά ολυμπιακά μετάλλια που κατέκτησε στο μήκος ο Καρλ Λιούις από το 1984 έως το 1996 (ρωτήστε οποιονδήποτε άλτη του μήκους θέλετε: δεν θα μπορέσει ποτέ να σας εξηγήσει πόσο τρανό είναι αυτό το κατόρθωμα). Θα έβαζα και τις τρεις νίκες του Εμίλ Ζάτοπεκ στα 5.000μ., στα 10.000μ. και στον μαραθώνιο των Ολυμπιακών του Ελσίνκι το 1952, αλλά εδώ μιλάμε για μία διοργάνωση και δεν καλύπτεται μία απόσταση 11 χρόνων. Αυτό που έκανε ο Ναδάλ στο «Φιλίπ Σατριέ» και στο «Σουζάν Λεγκλέν», από τα 18 έως τα 29 του (ο τρόπος μέτρησης της ηλικίας στο τένις είναι ο αυτονόητος, αυτός που πρέπει να ισχύει σε κάθε αθλητή: μέχρι και πριν μία μέρα από τα γενέθλιά σου είσαι η προηγούμενη ηλικία σου· σε ένα διάστημα 10-15 χρόνων είναι άδικο και χαζό να φορτώνεις χρόνια σε έναν αθλητή) δεν έχει ξαναγίνει στην ιστορία του τένις.

Μισώ τον Ναδάλ: σε βαθμό που να είμαι αμφίθυμος αυτήν τη στιγμή για τούτη την ήττα. Εδώ και χρόνια την περίμενα με επιθυμία αγαστή. Αλλά η ζωή βρίσκει τον τρόπο να σε κάνει να προβληματίζεσαι όταν συμβαίνει αυτό που θέλεις. Ο Τζόκοβιτς είναι ο καλύτερος τενίστας στον κόσμο σήμερα: είναι 28 χρονών και έχει βρει τον τρόπο να είναι ανθεκτικός χωρίς να βγάζει προβλήματα. Πάει να πάρει το Ρολάν Γκαρός, το πρώτο του, και να φθάσει τα 9 Major. Ομολογώ ότι από την Τετάρτη έχω αρχίσει να τον φοβάμαι για τα 17 του Φέντερερ. Του δίνω ακόμα 4 γεμάτα χρόνια και ελπίζω σε ένα θαύμα τις τέσσερις εναπομείνασες μέρες. Επίσης φοβάμαι ότι θα τον δω να γίνεται ο πρώτος τενίστας μετά τον Ροντ Λέιβερ που θα κατακτήσει 4 διαδοχικά Major. Το θέμα είναι ότι, υπό την έννοια των αισθήσεων και εκείνων των πραγμάτων που είναι κατανοητά, θα είναι εξαιρετικά άδικο. Ο τύπος είναι ένα τέρας, αλλά ενώ ο Φέντερερ και ο Ναδάλ μοιάζουν με κινηματογραφική ταινία, εκείνος μοιάζει με ντοκιμαντέρ στο National Geographic. Και στον αθλητισμό, τον κόσμο που οι ιστορίες έχουν μία περίεργη συνοχή η οποία βρίσκεται μόνο το σελιλόιντ, θα είναι τουλάχιστον περίεργο να νικήσει η αληθινή ζωή τη μαγεία του σινεμασκόπ.

Όσο περνάει ο χρόνος και βρίσκεσαι σε μία κατάσταση (μαζί με κάποιον ή μέσα σε κάτι), τόσο δύσκολο φαίνεται το να απεξαρτηθείς. Υποθέτω ότι υπάρχουν οι ευκαιρίες, αλλά είσαι βολεμένος σε μία κατάσταση και αυτό δεν αποτελεί μειονέκτημα, αλλά είναι μία πραγματικότητα την οποία δημιούργησες. Δεν είναι μόνο οι αναμνήσεις της, αλλά και η περηφάνια. Είναι όπως η πείνα, την οποία σε ένα μεγάλο ποσοστό της ζωής σου νομίζεις ότι έχεις. Ειδικά όταν μπορείς, δεν τρως για την αυτάρκεια, αλλά επειδή το φαγητό είναι νόστιμο. Τρως ενώ έχεις χορτάσει, ενώ δεν πεινάς, ενώ νομίζεις ότι δεν έχεις χορτάσει. Δεν έχει να κάνει με το βάρος τούτο το παράδειγμα, παρά με το γεγονός ότι κάθε τάση για αλλαγή μπορεί να αποτελέσει μία ψευδαίσθηση. Όπως έγραψε και ο Νικ Χόρνμπι στο «About a Boy», κάθε άνθρωπος είναι ένα νησί. Και ένα νησί κινδυνεύει να το παρασύρει και να το εξαφανίσει η θάλασσα, ή μάλλον να το στείλει στον βυθό της, αλλά στατιστικά οι πιθανότητες είναι ελάχιστες.

Τους τελευταίους τρεις μήνες υπήρξαν δύο κορίτσια που, σε κουβέντα, μου παρουσίασαν μία κατάσταση ίδια- και δεν ξέρω πολύ κόσμο, πόσω μάλλον πολλά κορίτσια. Η πρώτη είχε χωρίσει με έναν τύπο με τον οποίο είχε σχέση 11 χρόνια και το αγόρι άφησε την επόμενη κοπέλα που βρήκε έγκυο και την παντρεύτηκε. Η δεύτερη είχε 13 χρόνια σχέση και το οριστικό ρήγμα ήρθε όταν ζήτησε από τον φίλο της να συζήσουν: το αγόρι αρνήθηκε και συζεί, πια, με την αμέσως επόμενη που βρήκε.

Όπως συμβαίνει σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση, η οποία νομίζουμε ότι δεν έχει ταίρι, η ευθύνη βαραίνει εμάς τους ίδιους. Ωστόσο η αιτιολόγηση είναι ίδια. Ο άντρας θέλει να αποδεσμευτεί από τη γυναίκα ενώ έχει περάσει τόσος καιρός, όμως ο φόβος του είναι πάρα πολύ πιο ισχυρός από αυτόν. Η προηγούμενη του θυμίζει τα χρόνια που έχουν περάσει και αυτό δεν είναι επουσιώδες στη ζωή: ωστόσο, όταν μένει μόνος, αυτό που πραγματικά σκέφτεται είναι τα χρόνια που έρχονται. Και οι άνθρωποι δεν συνεχίζουν να κάνουν παρέα μετά τους χωρισμούς. Φαντάσου να έχεις περάσει πάνω από μία δεκαετία με κάποιον και να μην του μιλήσεις ξανά ποτέ ή, στην καλύτερη περίπτωση, αν τον συναντήσεις στον δρόμο να του πεις καλημέρα ή καλησπέρα. Αυτό ισχύει πάνω στη διετία ή στην τριετία, αλλά οι άνθρωποι πραγματικά ποντάρουν τη ζωή τους στον άλλο: όχι το παρόν τους, αλλά το μέλλον τους. Ουσιαστικά, δηλαδή, εθελοτυφλούν, καθώς ήδη το ποντάρισμα είναι αβέβαιο και η μόνη σίγουρη κατάσταση στο μέλλον είναι ο θάνατος.

Η «δουλειά» μου- εκείνη που ασκούσα, εν πάση περιπτώσει, για το ζην μέχρι και πριν 8 μήνες και για το ευ ζην έως τώρα, καλύτερα για χόμπι- προϋποθέτει να ενημερώνομαι για πράγματα. Να διαβάζω. Σαφώς υπάρχει έλλειψη γνώσεων- και μάλιστα σοβαρών. Πληροφοριών, όχι τόσο πολύ. Η πληροφόρηση, άλλωστε, σκοτώνει τη γνώση με τον ίδιο τρόπο που η γνώση σκοτώνει τη σοφία.

Φροντίζω, λοιπόν, να ενημερώνομαι για πράγματα άχρηστα, που ενδεχομένως να μπορούσα να τα χρησιμοποιήσω στα κείμενά μου χωρίς ουδείς να καταλάβει τη διαφορά. Αμερικάνικα σόου με ψυχαγωγούς που τα φιλοξενούν. Στις 20 Μαΐου ο Ντέιβιντ Λέτερμαν έκανε το τελευταίο Late Night Show και αποχώρησε από την τηλεόραση 33 χρόνια μετά την πρώτη εμφάνισή του και 22 μετά το Late Night. Στα 68 χρόνια του, ο Λέτερμαν αποφάσισε να συνταξιοδοτηθεί και ήταν ουσιαστικά δική του απόφαση, διότι όπως συμβαίνει με εκείνους τους ανθρώπους που γίνονται τοτέμ σε ένα χώρο, είναι αυτοί που αποφασίσουν πότε θα φύγουν. Όποιος έχει αποφασίσει για λογαριασμό τους, νομίζοντας ότι είναι αρκετά σημαντικός για να το κάνει, το φάντασμά τους επιστρέφει και τον κυνηγά. Ο Λέτερμαν δεν είναι δημοσιογράφος: ήταν κωμικός, ηθοποιός, έγραφε και έγινε ο πιο σημαντικός παρουσιαστής στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα στις βραβεύσεις του να δίνει το «παρών» ακόμα και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα. Το πιο σημαντικό στην όλη διαδικασία είναι ότι το στυλ του δεν ήταν ευχάριστο για κανέναν. Τα αστεία που τον αφορούν έχουν να κάνουν με τον φόβο που αποπνέει στους καλεσμένους του. Από το Late Night Show, στη Νέα Υόρκη, έχει περάσει όποιος μπορείς να φανταστείς. Σπανίως, όποιο κι αν ήταν το όνομα, έμοιαζε ανώτερο από τον ίδιο τον Λέτερμαν στην καρέκλα του καλεσμένου. Και αν αυτό γινόταν, ήταν μία από τις εξαιρέσεις, από εκείνες τις καταστάσεις που όντως συμβαίνουν μία φορά τα 10 χρόνια.

Το Youtube, βεβαίως, είναι τεράστια ανακάλυψη. Αν ρωτήσει κάποιος την αδελφή μου, την Κατερίνα, θα του πει ότι μεγάλη ανακάλυψη είναι και το Philadelphia, το τυρί που μπορείς να αλείψεις οπουδήποτε (εχμ), αλλά δεν είναι σαν το Youtube, το οποίο, με τη σειρά του, δεν είναι σαν το Google. Εδώ θέλω να πω ότι τα ποσά είναι υπερβολικά σε εκείνους που καταφέρνουν κάτι, όπως ας πούμε συμβαίνει στην εναλλακτική ζωγραφική- δεν ξέρω αν υπάρχει αυτός ο όρος, αλλά ένας τύπος που ζωγραφίζει ένα παντζάρι που χορεύει μπαλέτο στην κοιλιά ενός γυπαετού και ο πίνακας πωλείται 5.000 ευρώ πρέπει να αποκαλείται έτσι. (Η κάμερα με δείχνει να ανοίγω το στόμα ορθάνοιχτα: αυτός ο πίνακας γίνεται να πωλείται τόσο). Ας αλλάξουμε την εικόνα: ο πίνακας ενός τύπου όρθιου να απλώνει το χέρι του σε μία γλώσσα και πωλείωται 5.000 ευρώ. Θέλω να πω ότι υπάρχουν ποσά που είναι υπερβολικά και σε αυτό βοηθάει το πόσο μεγάλη είναι η αγορά, αλλά οι δύο σπασίκλες που έφτιαξαν το google (μαζί με όλους τους σπασίκλες των τεχνολογικών επιτευγμάτων) αξίζουν μέχρι τελευταίου λεπτού τα χρήματα που παίρνουν. Το ίδιο ο Λιονέλ Μέσι (συγγνώμη Κριστιάνο, αλλά η υπεραξία πρέπει να αφορά σε καταστάσεις που δεν έχουμε ξαναδεί και σε γεμίζουν με έκσταση και όχι σε εντυπωσιακές ικανότητες που δεν μπορείς να καταλάβεις αν δεν είσαι αθλητής), ο Ρότζερ Φέντερερ, ο Βαλεντίνο Ρόσι, η Ντανίκα Πάτρικ, οι δεινοί σκακιστές, η Μέριλ Στριπ και η Τζούλια Ρόμπερτς (ΟΧΙ ο Πάουλο Κοέλιο, ΟΧΙ ο Νταν Μπράουν, ακόμα δεν έχω αποφασίσει για την Τζ Κ Ρόουλινγκ).

Μια και ο λόγος για την Τζούλια Ρόμπερτς, υπήρχε η συνήθεια να δίνει ένα φιλί στο στόμα στον Λέτερμαν κάθε φορά που βρισκόταν στο σόου του. Τη δεύτερη φορά που έγινε, σήκωσε τα χέρια της στον αέρα ψηλά, σαν να νίκησε: και έμοιαζε πράγματι έτσι. Η Pretty Woman, το χαμόγελο που θα μπορούσε να εξαφανίσει τον πάγο από την Ανταρκτική για μισό αιώνα και να το κάνει ζεστή σοκολάτα, έδειξε με έναν απλό τρόπο ότι στο Late Night Show ο Λέτερμαν ήταν ο απόλυτος οικοδεσπότης.

Επειδή δεν ήταν ευχάριστος και δεν είχε διάθεση να γίνει. Επειδή ρώτησε την Πάρις Χίλτον για το πώς πέρασε στη φυλακή, και μετά εκείνη τον απείλησε με μηνύσεις. Επειδή φιλοξένησε τη νεαρά Μαντόνα σε μία εκπομπή που είπε «fuck» 14 φορές. Επειδή έμοιαζε με Αμερικάνο της επαρχίας, που μεγάλωσε σε φάρμα και που σου έδινε την αίσθηση ότι θα πήγαινε να πάρει το τουφέκι του για να πυροβολήσει τον γείτονα, ο οποίος θα του έκλεβε πορτοκάλια. Για το πόσο αγαπούσε, παρ’ όλα αυτά, τη Νέα Υόρκη και για το γεγονός ότι ήταν ο πρώτος που βγήκε, δύο μέρες μετά την τραγωδία των Δίδυμων Πύργων και σε έναν μονόλογο που ακόμα μνημονεύεται παρότρυνε τους Νεοϋορκέζους να σταθούν στα πόδια τους. Επειδή τον τελευταίο μήνα όλοι πήγαιναν στο σόου του αποθεώνοντάς τον και ο ίδιος ειλικρινώς δεν γύρευε τίποτα τέτοιο. Για τον μουσικό Πολ Σέιφερ και επειδή ο Κόναν και ο Κίμελ παρότρυναν τους θεατές το ίδιο πράγμα: στις 20 Μαΐου να μη δουν την εκπομπή τους και να παρακολουθήσουν τον Λέτερμαν.

Και πάλι, δεν καταλαβαίνω ακριβώς γιατί. Δεν μπορώ να συλλάβω τις λεπτές αποχρώσεις ενός ανθρώπου ο οποίος παρουσιάζει αυθόρμητα, πάνω στην κινησιολογία, τον πολιτισμό μίας χώρας από τότε που υπήρχαν οι σερίφηδες. Αλλά μπορώ να ξέρω τι εννοεί όταν λέει ότι «ως οικοδεσπότης δεν είμαι τόσο καλός, αλλά ως φιλοξενούμενος είμαι άθλιος», ενώ έχει κλείσει τα 68 χρόνια ζωής του. Όπως επίσης και το, «φυλάξτε κάτι για την κηδεία μου», όταν έβλεπε τον κόσμο να... θρηνεί για την αποχώρησή του λες και βρισκόταν στον Αχέροντα. Δεν ήταν ευχάριστος σε κανέναν, αλλά δεν είχε τουπέ. Απλώς συνέβαινε. Και όταν απλώς συμβαίνει, η αποχώρησή σου είναι κάτι για το οποίο κάποιος πρέπει να γράψει. 

Υπήρξε μία εποχή- αναμφισβήτητα θα έπρεπε να υπάρχει- που όποτε τελείωνα μία ταινία έμπαινα στο Imdb για να δω τη βαθμολογία της. Μερικές φορές ήθελα να δω ένα έργο που μου έκανε εντύπωση και η βαθμολογία να με απομακρύνει ψυχολογικά ή να με πεισμώνει. Υπερίσχυσε εκείνος ο αφορισμός για το τσιγάρο: «Διάβασα για τις συνέπειες του καπνίσματος και έκοψα το διάβασμα». Το IMDB δε με απασχολεί πια.

Ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους που έγινε αυτή η αλλαγή, ήταν η βαθμολογία στο «Nine». Είναι εκείνη η ταινία με τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις, τη Μαριόν Κοτιγιάρ, την Πενέλοπε Κρουζ, την Κέιτ Χάντσον, τη Νικόλ Κίντμαν, τη Στέισι Φέργκιουσον και δύο σπουδαίες κυρίες, τη Σοφία Λόρεν και την Τζούντι Ντεντς, ένα έμψυχο δυναμικό που συγκρίνεται μόνο με τον «Ερωτευμένο Σαίξπηρ» και, για να μη νιώθω άσχημα και αμφιλεγόμενα, με τις τρεις ταινίες με τη συμμορία του Ντάνι Όσιαν.

Η ταινία δεν μπορεί να πει κάποιος ότι είναι φανταστική. Αλλά η βαθμολογία 5,9 παραμένει μία αποτυχία των κριτών να είναι άνθρωποι. Είναι τόσο ωραίο να μην είσαι κουλτουριάρης...

Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με το κοινό που βλέπει ταινίες και ονομάζεται, «στάνταρ». Μια ταινία που είναι αφιερωμένη στον Φεντερίκο Φελίνι, που έχει μουσικά νούμερα εκ των οποίων ουδέν είναι άσχημο και που δεν υπάρχει ηθοποιός στο καστ που να παίζει άσχημα (όταν ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις δεν παίζει άσχημα, σημαίνει ότι παίζει από καταπληκτικά ως εκπληκτικά), βαθμολογείται 5,9 μεταξύ 35,497 εγγεγραμμένων χρηστών, σημαίνει ότι κάτι πάει πολύ άσχημα.

Μεγαλώνοντας, βεβαίως, βλέπω ότι δεν έχω και μεγάλη ιδέα από σινεμά, από θέατρο και, το κυριότερο, από τα σπορ, έναν τομέα που νόμιζα ότι το γνωστικό πεδίο μου με κάνει να θριαμβεύω. Υποθέτω ότι αυτό πρέπει να συμβαίνει, είτε ισχύει είτε όχι. Η αληθινή γνώση στα κομμάτια τα οποία σε μεγάλωσαν είναι να μη σε ενδιαφέρει η οποιαδήποτε γνωστική κρίση. Αυτό κρατάει τη σχέση ζωντανή: να μην περιμένεις κάτι από τον εαυτό σου σε ό,τι αφορά αυτό για το οποίο ενδιαφέρεσαι συναισθηματικά. Και, ταυτοχρόνως, να μην περιμένεις από το ίδιο το ενδιαφέρον σου να σε καλύπτει. Ακόμα και αν συμβεί να σε προδώσει, η αλήθεια είναι ότι η στιγμή είναι δευτερευούσης σημασίας. Αυτό που την κάνει να πρωτεύει επιφανειακά, είναι η έντασή της, που για λίγο τη μετατρέπει στο μόνο πράγμα που υπάρχει στον Milky Way. Και έπειτα πληρώνεις το κόστος.

Παρ’ όλα αυτά, δεν πρόκειται για μία διαδικασία εύκολη και ανώδυνη. Το κύλισμα είναι ένας ευρέως διαδεδομένος δρόμος που παίρνεις όταν η προσπάθεια να διαχειριστείς την έντασή σου και να παραμείνεις πιστός σε ό,τι απορρέει από τη φιλοσοφία σου (κάτι που ενδεχομένως είναι συγκεχυμένος) στέφεται από παταγώδη αποτυχία. Συν τοις άλλοις, δεν πρόκειται για μία στιγμή: οι εστίες έντασης που προκύπτουν είναι συνεχείς, άρα δοκιμάζεσαι διάσπαρτα και διακεκομένα σε διάφορα χρονικά διαστήματα, με την προηγούμενη ψύχραιμη τοποθέτηση να προστίθεται στην επόμενη και μαζί να δημιουργούν ανεπιθύμητα ζεστή νοητική θερμοκρασία: ο κίνδυνος της μοναδικής στιγμής που θα ενδώσεις στην ένταση και θα αποχωρήσεις, εν τέλει, προέρχεται από την ίδια την αρετή που επέδειξες σε προηγούμενες καταστάσεις. Αν η εικόνα αποκτήσει ύλη, γίνεται προφανές ότι αυτός ο κόσμος δεν θα τελειώσει ποτέ, αλλά ότι θα συνεχίσει να ζει χωρίς εσένα. Είναι μαγική η στιγμή που πας από το κάτι στο τίποτα, όσο και επώδυνη. Αυτό, θα μπορούσε να πει κάποιος, είναι ένδειξη δειλίας, διότι προϋποθέτει τη φυγή σου, αλλά πραγματικά αναρωτιέμαι ποια θα ήταν η κινητική χρήση του ρήματος «φεύγω» αν μέναμε σε κάθε περίπτωση όπου βρισκόμαστε. Μπορεί να σημαίνει δύναμη χαρακτήρα, αλλά μπορεί και να σημαίνει αγκίστρωση. Όντας άνθρωποι που θα θέλαμε να γίνουμε ελεύθεροι (έστω και κατ’ επίφασιν, διότι δεν νομίζω ότι κάποιος δεν θέλει να είναι εξαρτημένος, με τη φωτεινή εξαίρεση εκείνους που μένουν σε μία καλύβα σε μία πλαγιά του Πορθμού του Γιβραλτάρ), η αγκίστρωση είναι κατάσταση απευκταία και εξίσου οδυνηρή, κυρίως διότι συνοδεύεται από άγνοια, άγνοια η οποία δεν είναι σταθερή στη φύση της, αλλά δυστυχώς είναι μετατρεπόμενη. Η στιγμή που αντιλαμβάνεσαι την προσεγγιστική αλήθεια (η αλήθεια είναι σαν τον ήλιο, δεν μπορείς να τον κοιτάξεις για πολλή ώρα αν δεν φοράς τα γυαλιά σου) είναι αποτρόπαιη.

Φεύγοντας από το Γκάζι τη Δευτέρα 18 Μαΐου, αναρωτιόμουν σοβαρά αν η παράσταση που μόλις είχα δει, η Cinecitta (η οποία τελείωσε τη Δευτέρα, 25), μου άρεσε πολύ ή ήταν και σημαντική. Κάτι που πραγματεύεται την ιταλική Dolce Vita δεν θα μπορούσε να είναι άσχημο: προσφάτως διάβασα μία περιγραφή της Ρώμης η οποία εξέθετε όλη εκείνη την ατμόσφαιρα και απλώς αφορούσε στην πόλη όπως είναι τώρα. Η ιταλική γλώσσα δεν είναι δύσκολη να τη μάθει κάποιος, ωστόσο πρέπει να δοθεί πόντος σε αυτό: ποσοστιαία, τα γράμματα των λέξεων, των ονοματεπώνυμων και των μνημείων της «Αιώνιας Πόλης» (και φυσικά όχι μόνο: ό,τι και να κάνει η Ρώμη, η Φλωρεντία και η Βενετία ξέρουν ακόμα τον τρόπο να μετατρέπουν την κολοκύθα σε άμαξα κάθε πρωί και μέχρι τα μεσάνυχτα) είναι τόσο όμορφα δίπλα δίπλα, που αναγκαστικά αναρωτιέσαι αν αυτό είναι ανθρώπινο επίτευγμα ή οι Ιταλοί ραψωδοί είχαν έμπνευση από τη Μούσα. Ο Πλάτωνας δεν σεβόταν τους ραψωδούς, άλλωστε, διότι δεν είχε σε υπόληψη κάποιον που οι στίχοι του δεν ήταν δική του έμπνευση, αλλά που στην πραγματικότητα ήταν γραμματέας της Θεάς που λέει την ιστορία.

Το θέμα είναι αν ήταν σπουδαίο: δεν έχω λύσει ακόμα το συγκεκριμένο πρόβλημα. Αν έχει οποιαδήποτε σημασία αυτό, αν όντως υπάρχει από τη μεριά του δέκτη η επιθυμία (την οποία ο ίδιος αναγορεύει σε ανάγκη) του να παρατηρεί κάτι μεγαλειώδες. Πήγα χωρίς να έχω ως στόχο να παρακολουθήσω κάτι που θα με συνοδεύει για μέρες.

Φυσικά, ο άνθρωπος με όνειρα και στόχους θέλει να τα πετυχαίνει στο υψηλότερο επίπεδο: δεν είναι μόνο η επιθυμία της νίκης, αλλά το στυλ. Συνήθως είμαστε εκείνοι που περιμένουμε από τους άλλους να σιγοντάρουν για το δικό μας καλό, χωρίς να είναι πραγματικά υποχρεωμένοι. Όταν πληγώνουμε κάποιον, ψιθυρίζουμε ότι πληγώθηκε: ότι αυτός από μόνος του έπαθε κάτι. Όταν μας πληγώνουν, αναφωνούμε ότι «μας πλήγωσαν», διότι δεν γίνεται να πληγωθούμε από μόνοι μας. Όταν, όμως, το κάνουμε εμείς, θεωρούμε ότι δεν πληγώσαμε, απλώς ο δέκτης είναι εύθικτος. Εννοείται ότι όταν μας πληγώνουν, το κάνουν επίτηδες.

Πείτε με ρηχό, αλλά περισσότερο από την αγάπη το θέμα είναι να σου αρέσει αυτό που παρακολουθείς, εκείνος με τον οποίο σχετίζεσαι. Η αγάπη, σε μία μακρόχρονη σχέση, είναι πολύ πιο στιβαρή από την ίδια την αρέσκεια, η οποία γεννά τη λαγνεία και τον πόθο. Είναι, βεβαίως, πολύ πιο σημαντική, αφού όλος ο κόσμος αυτήν ψάχνει, την ψάχνει απόλυτη, αλλά αυτό είναι σαν να ψάχνεις την απόλυτη ελευθερία σου: δεν μπορείς να μην είσαι συμφεροντολόγος. Ακόμα και όταν αισθάνεσαι ότι δίνεις μόνο, το συμφέρον ξεκινά από τη στιγμή που δηλώνεις ότι δίνεις χωρίς να παίρνεις. Διεκδικείς το φωτοστέφανο.

Από το να είναι κραταιά μία παράσταση, είναι προτιμότερο να σου αρέσει. Δεν είναι όλοι οι συγγραφείς Σοφοκλής, Γκαίτε ή Πίντσον. Δεν είναι όλοι οι σκηνοθέτες Μπέργκμαν, Φον Τρίερ ή, για να μιλήσει κάποιος θεατρικά, Παπαϊωάννου. Δεν είναι όλοι οι ηθοποιοί Μέριλ Στριπ ή Κέιτ Μπλάντσερ, Ρόμπερτ ντε Νίρο ή Μάρλον Μπράντο. Δεν είναι όλοι οι ψυχαγωγοί Δημήτρης Χορν ή Σάμι Ντέιβις τζούνιορ. Κάποιοι ανακάλυψαν το ταλέντο τους και ακόμα προσπαθούν να το αποκωδικοποιήσουν και όσοι το αποκωδικοποίησαν στενοχωριούνται σε σημείο κατάθλιψης, διότι ό,τι δεν μπορούν να κάνουν τους καθιστά άχρηστους. Πάντα υπάρχει κάποιος καλύτερος από σένα. Και συνήθως δεν τον ξέρεις: είναι εκείνος που μπορεί να κάνει αυτό που δεν μπορείς να κάνεις. Είσαι σίγουρος ότι υπάρχει, τι λες, υπάρχουν εκατοντάδες από δαύτους. Ακόμα και ένα παιδάκι δημοτικού ή εκείνη η γιαγιά που δεν έχασε επεισόδιο της «Λάμψης» (και για αυτό πρέπει να μπει στο βιβλίο του Γκίνες) μπορούν να το κάνουν. Η εσωτερική κατάρρευση είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του ντόμινο και αναδεικνύει τον λόγο που ο καπιταλισμός είναι το ισχύον καθεστώς, χωρίς διάθεση να πέσει. Πολύ μακρύτερα από τα δικαιώματα των ανθρώπων (με πρώτιστο την απόλαυση της ζωής και όχι την επιβίωση) είναι μία συμβολική εικόνα της ανθρώπινης ψυχής.

Η Cinecitta είχε τα ελαττώματά της: οι φωνές που τραγουδούσαν δεν ήταν επαγγελματικές και κάποιες στιγμές η μίμηση των ερμηνειών των ηθοποιών στην παράσταση των Ρέππα-Παπαθανασίου αισθανόσουν ότι είναι αναπόφευκτη. Αλλά όπως ο Πίντσον στο Inherent Vice μας κάνει και λιώνουμε με την αναφορά στη Ρόζα Εσκενάζι και στο τραγούδι ti atimo meraki (greeklish, ευχαριστώ μόνο για αυτό που υπήρξατε: είναι η μία περίπτωση που ταιριάζετε απολύτως στην απόδοση), έτσι και τα κορίτσια που παίζουν- μαζί με εκείνον τον ωραίο τύπο με τη βελούδινη φωνή, που τραγουδάει το «στείλε μου το φεγγάρι», το οποίο - το κάνουν με την ευχαρίστηση η οποία τείνει προς το βασανιστήριο. Κάθε λεπτό που περνάει η παράσταση γίνεται καλύτερη, η σκηνοθεσία μας παραπέμπει στην... παραπομπή της Dolce Vita. Με ψυχικό αίμα ξεκινάει μία θαυμάσια εποχή, είτε την τηρήσεις πνευματικά είτε υπό την έννοια της διασκέδασης. Η πουτάνα του Νικολαΐδη στο «οι καρατζόβες και η κοινή», οι γλυκιές πουτάνες του Χόλιγουντ, η Τζόντι Φόστερ στον «Ταξιτζή». Ψαχουλεύουν τους εαυτούς τους και παίζουν τις πουτάνες, για να αποδώσουν φόρο τιμής στις «Νύχτες της Καμπίρια», αλλά όχι ακριβώς στον Φεντερίκο Φελίνι. Και γίνονται, ως το τέλος, με όλα τα λάθη και τα σωστά τους, μία. Δεν ξέρω θέατρο, αλλά πληροφορήθηκα ότι πήγα σε μία παράσταση με πολλά λάθη. Αν είσαι εσύ που τα κάνεις, είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει. Αλλά ουσιαστικά είναι ήσσονος σημασίας.

Στη Μεγάλη Μούσα, την ασύγκριτη Τζουλιέτα Μασίνα των «Νυχτών» και του «La Strada». Εκείνη τη γυναίκα η οποία ήταν η σύζυγος του πιο σπουδαίου (αν και όχι μεγαλοφυούς, συγγνώμη αλλά όταν κάποιος στέλνει τον Επιφά στον ουρανό και ο άγγελος του διαμηνύει ότι δεν υπάρχει Παράδεισος και τέλος πρέπει να είναι ακόμα πιο καταραμένος) Ιταλού σκηνοθέτη, εκείνου που έφτιαχνε εικόνες από το μη ον. Το κόλπο στο όνομα «Φεντερίκο» είναι ότι λείπει το «ρ», για αυτό και είναι τόσο απολαυστικό, αλλά το κόλπο στο όνομα «Τζουλιέτα» είναι το ίδιο το όνομα. Θα ήθελα να βρίσκομαι σε πολλά μέρη, θα ήθελα να αποφύγω μέρη που σκοτώθηκαν άνθρωποι, αλλά θα ήθελα να είμαι από μία μεριά και να παρακολουθώ τον Φεντερίκο και τη Τζουλιέτα να ντύνονται κλόουν, για να ξεπεράσουν την αποβολή του παιδιού που κουβαλούσε στα σπλάχνα της και το έχασε πέφτοντας από τις σκάλες και εκείνου που γεννήθηκε στις 22 Απριλίου του 1945, το είπαν Πιερφεντερίκο, και πέθανε δύο μέρες αργότερα.

Δεν μπορώ, τελικά, να λύσω το μυστήριο, αλλά η πορεία μού έδειξε ότι δεν πρέπει να με ενδιαφέρει. 

Ο Εθνικός προηγείται 3-0 στο πρώτο οκτάλεπτο του παιχνιδιού με τη Γλυφάδα στο «Πέτρος Καπαγέρωφ» για τον πρώτο μικρό τελικό των play off του πρωταθλήματος της Α1 πόλο Γυναικών και ο Γιώργος Τσόκας έχει πάρει τάιμ άουτ. Η Αλεξία Καμμένου, στον άλλο πάγκο, είναι νευριασμένη διότι η μπάλα δεν περνάει στα 2μ., δηλαδή στη φουνταριστή. Οι ομάδες επιστρέφουν σε θέσεις επιθέσεις και άμυνας. Τα κορίτσια της Γλυφάδας μοιράζονται στις πολίστριες που μαρκάρουν επιθετικά. Πριν πιάσει την μπάλα στα χέρια της η Αμαλία Πατέρου, υπάρχει κάτι λάθος, διότι στα 2μ. η Νόρμα Φραγκιουδάκη έχει πλάτη την αμυντική και είναι ολομόναχη. Η Πατέρου παίρνει την μπάλα και, ως πολίστρια ποιότητας, κάνει μία μακρινή πάσα στη Φραγκιουδάκη. Η τελευταία, που έχει ήδη βάλει 2 γκολ στο πρώτο οκτάλεπτο, την πιάνει, στρίβει το σώμα της και με μία λόμπα (και την άνεσή της) πετυχαίνει το τέταρτο γκολ του Εθνικού. Η Γλυφάδα φαίνεται ότι καταρρέει. Η Καμμένου είναι αποσβολωμένη στον πάγκο.

Με τα υπόλοιπα 24 αγωνιστικά λεπτά του παιχνιδιού να έχουν παρέλθει, στον πάγκο του ΑΝΟΓ το κυρίαρχο αίσθημα είναι χαρά. Η Γλυφάδα νικάει τον Εθνικό 7-8 και κάνει το 1-0 στη σειρά. Είναι η μεγαλύτερη νίκη της ομάδας την τελευταία επταετία: από το 2008 δηλαδή, που κατέκτησε το 8ο πρωτάθλημά της. Η τελευταία φάση του πρώτου οκτάλεπτου ανήκει στο μακρινό παρελθόν.

Ψάχνοντας να βρεις μία απάντηση για το πώς έγινε αυτό το ίδιο βράδυ, η μόνη απάντηση που ουσιαστικά μοιάζει σωστή είναι τούτη: έτσι είναι τα παιδιά. Ο ΑΝΟΓ έχει την Κατερίνα Οικονομοπούλου και την Ντίνα Κουτέλη, δύο κορίτσια με 2 Κύπελλα Πρωταθλητριών στην κατοχή τους έκαστο, έχει τη Στέβη Παπαϊωάννου στο τέρμα, αν και προτιμάται η Ειρήνη Πάτρα, και την Αγγελική Βασιλακοπούλου και από εκεί και ύστερα έχει μόνο έφηβες κοπέλες: τη Νικόλ Ελευθεριάδου, τη Μαρίλια Μιμίδη, την Ανθία Παπαναστασίου, την Εύα Λούδη, την Έλενα Ελληνιάδη, τη Μαρία Ντάσιου, την Πηνελόπη Κόλλια, την Αθηνά Κολτσίδα, τις Ελένη Σωτηρέλη και Μαριάννα Αντωνίου. Μαθήτριες, η συντριπτική πλειοψηφία. Έφηβες. Ουδείς ξέρει τι σκέφτονται. Ούτε οι ίδιες. Σε ένα λεπτό μπορεί η χαρά να γίνει λύπη. Σε δύο λεπτά να συμβεί το αντίθετο. Μπορεί να πονάνε και να γελάνε. Οι ίδιες δεν ζουν τις πιο απροσδόκητες καταστάσεις, αλλά οι μεγάλοι τις παρατηρούν να κάνουν τα πιο τρελά πράγματα, τα πιο παράλογα, σαν να πίνουν νερό.

Αλλά οι μεγάλοι δεν ξέρουν τίποτα. Δεν έχουν ιδέα για το τι είναι η ζωή. Κάπου στα 30 τους ξέχασαν πόσο παράλογα είναι πραγματικά όλα.

Η Αλεξία Καμμένου και ο Τάσος Πυρπυρής συνεργάζονται με αυτά τα κορίτσια. Τον Σεπτέμβρη του 2012 ο Χάρης Παυλίδης είχε τη δική του ευκαιρία με τις αντίστοιχες κοπέλες του Ολυμπιακού. Πρέπει να συγκεντρώσεις όλη την υπομονή σου για να μπορέσουν να μάθουν χωρίς να καταστρέψεις τον ψυχισμό τους. Πρέπει να σου φαίνεται λογικό να επαναλαμβάνεις το ίδιο πράγμα συνεχώς: στον δεύτερο ημιτελικό με τον Ολυμπιακό πέρασε ένα ολόκληρο ημίχρονο χωρίς κάποια από τις πολίστριες του ΑΝΟΓ να σουτάρει στο δεξί χέρι της Διαμαντοπούλου. Σχεδόν σε κάθε φάση, ο Πυρπυρής και η Καμμένου ζητούσαν να σουτάρουν στο δεξί χέρι της. Δεν έγινε σε καμία περίπτωση (και εδώ προφανώς παίρνει πόντο η ομάδα του Ολυμπιακού). Το ίδιο είχε δηλώσει και ο Παυλίδης μετά το πρώτο παιχνίδι του πρωταθλήματος την περίοδο 2012-13. «Πρέπει να λέμε πολλές φορές τα ίδια πράγματα, αλλά είμαι μετά από καιρό χαρούμενος όταν πάω για δουλειά». Ό,τι χρόνο ζωής χάνεις σε φωνές, το κερδίζεις σε βλέμματα, σε γκριμάτσες, σε κάτι ποιοτικά απροσδόκητο, που σε αναζωογονεί κατευθείαν. Το αίσθημα της γλυκιάς εξάντλησης, που ανήκει στον κόσμο των ενηλίκων, είναι σίγουρο ότι έρχεται στη συνεργασία σου με τα παιδιά. Μπορεί, παραδείγματος χάρη, ο Παυλίδης να έπρεπε να επαναλαμβάνει πράγματα, αλλά μπορούσε να δώσει μόλις δύο μέρες ρεπό στα κορίτσια της ομάδας του που πήραν το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Νεανίδων του Περθ τον Δεκέμβριο του 2012, και αυτά να το δεχθούν εντελώς αδιαμαρτύρητα. Είναι υπάκουα, πάει να πει, απλώς το σώμα ακολουθεί το πνεύμα.

Οι προπονητές των κοριτσιών είναι δάσκαλοι. Μπορεί να ασχολούνται μόνο με το πόλο, αλλά τους περνούν νοήματα. Ούτως ή άλλως, όταν είσαι αθλητής βάζεις αυτομάτως μία σωστή βάση στη ζωή σου, αν και η γενική δομή της παιδείας στην Ελλάδα δεν υπόσχεται πολλά. Πάνε στο κολυμβητήριο κάθε μέρα, προσπαθούν να τους μάθουν πώς να παίζουν, αλλά αν το «παίζουν» σε έναν κόσμο ήταν σύνθετη λέξη (και τουλάχιστον έχουμε μία γλώσσα που επιτρέπει τέτοια λογοπαίγνια) το ένα συνθετικό της είναι το «ζουν».

Στις αρχές του δεύτερου οκτάλεπτου, η Καμμένου, που μετά το γκολ έμεινε για κάποια δευτερόλεπτα σοκαρισμένη στην καρέκλα της, φώναξε, «έχει πάρα πολύ χρόνο ακόμα, πάμε να παίξουμε γερά άμυνα και να κάνουμε τα πράγματα που είπαμε». Είναι σπριντ για το δεύτερο οκτάλεπτο, αλλά πρέπει να τους υπενθυμίσεις ότι έχει πάρα πολύ χρόνο. Ο ΑΝΟΓ, δειλά, επιστρέφει στο παιχνίδι.

Όπως έγραψα και στο μπλογκ για την ετήσια κατάταξη των ομάδων πόλο Γυναικών, σε αυτές τις ηλικίες είναι πολύ δύσκολο να φανεί μία βελτίωση. Υπάρχει, αλλά δεν μπορείς να τη δεις. Η Ελευθερία Πλευρίτου έχει περάσει δύο χρόνια ψάχνοντας τον εαυτό της σε όρους πρωταθλητισμού, αλλά ο Χάρης Παυλίδης δεν ανησυχεί: είναι ένα διάστημα που πρέπει να περάσει. Η Ελευθερία έκανε το μεγάλο «μπραφ» τη σεζόν 2012-13 και έπειτα τα δεδομένα άλλαξαν. Ο κύριος λόγος είναι ότι αυξήθηκε η πίεση. Όταν ένας νεαρός παίκτης αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι περιμένουν από εκείνον να παίξει καλά, εκεί τίθεται ζήτημα. Πρέπει οπωσδήποτε να περάσει μία φάση μετάβασης, στην οποία δεν θα μπορεί κατευθείαν να μετουσιώνει στον αγωνιστικό χώρο αυτά που μαθαίνει, διότι θα είναι κυρίως δέκτης παρά πομπός. Όμως αυτά που μαθαίνει στο διάστημα της μετάβασης είναι εκείνα που θα αποτελέσουν τη νοητική βάση του για τη συνέχεια της καριέρας του. Να είσαι προπονητής σε τέτοια ομάδα είναι λίγο πιο εύκολο από το να είσαι αστροναύτης με βάση σου τη Μόσχα. Μπορεί να είναι υπερβολικό, αλλά όταν πετυχαίνεις να βλέπεις τα κορίτσια σου να γυρίζουν ένα ματς κάνοντας σερί 5-0 σαν ομάδα σχηματοποιημένη, παρά τις ηλικίες τους, αξίζει τον κόπο. Ούτως ή άλλως δεν είχες να λογοδοτήσεις κάπου, διότι ποιος μπορεί να σου πει κάτι όταν επιτελείς τέτοιο έργο; Ακόμα και το να βάζεις στόχους μοιάζει παράλογο. 

Στο πρώτο ημίχρονο η Γλυφάδα δεν μπορεί να σουτάρει σε επιθέσεις της, δεν μπορεί καν να δημιουργήσει προοπτικές για να σουτάρει. Αλλά είναι σε εκείνο το δεύτερο οκτάλεπτο βάζει εκπληκτικό γκολ σε παίκτρια παραπάνω με τη Λούδη στο δοκάρι. Βάζει δύο γκολ με σπόντα, την μπάλα από το μπλοκ να καταλήγει στα δίχτυα, αλλά δεν υπάρχει τύχη: το μπλοκ είναι λάθος για αυτό και η μπάλα περνάει με αυτές τις προοπτικές. Η Καμμένου μοιάζει με επιστήμονα σε δωμάτιο με δοχείο υγρών: δοκιμάζει τα πάντα. Η Νικόλ Ελευθεριάδου κάνει ένα παιχνίδι που μοιάζει με τα 12 κεφάλαια της Ιλιάδας. Ξεκινάει φουνταριστή, γυρνάει στα αριστερά, κάνει μια βόλτα στα δεξιά, βγάζει το δεύτερο ημίχρονο ως τελευταία και παίζει όσο καλά θα μπορούσε να παίξει ένας κλασικός αμυντικός. Βάζει τη Λούδη στα αριστερά και μετά φουνταριστή, η Μιμίδη παίζει δεξιό και αριστερό εξτρέμ. Για 14 λεπτά δεν περνάει τίποτα: τα περισσότερα σουτ είτε πάνε πάνω στην Πάτρα είτε εξοστρακίζονται στα μπλοκ. Ο ΑΝΟΓ παίζει σαν να συμπτύχθηκε η γνώση όλης της χρονιάς σε μία οπτική ή απτική απόδειξη 14 αγωνιστικών λεπτών. Και μπορεί να έπαιξαν στα τελευταία λεπτά η Οικονομοπούλου και η Κουτέλη, αλλά νίκησε μία ομάδα πολύ πιο έμπειρη η οποία προηγούνταν 7-3 και ήλεγχε το παιχνίδι.

Το επόμενο ματς, πάλι, μπορεί να επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις. Η Γλυφάδα μπορεί να μην βρει τρόπο να απειλήσει. Μπορεί να προηγηθεί, από κεκτημένη ταχύτητα, και να χάσει το προβάδισμά της. Η τρίτη θέση του πρωταθλήματος αποτελεί, προφανώς, ένα προσωπικό κίνητρο, αλλά στο πόλο Γυναικών όποιος θέλει να βγει σε ευρωπαϊκή διοργάνωση, θα βγει*. Αν γίνει αυτό και κάποιος θεωρήσει ό,τι συνέβη στον Πειραιά τυχαίο παράδειγμα, τότε είναι βέβαιο ότι έχει άνετο καναπέ στο σπίτι του, διότι μόνο εκείνοι που έχουν καναπέδες μπορούν να είναι επικριτές ενός εγχειρήματος με τόσο υψηλό βαθμό δυσκολίας.  

*Δεν είμαι ο λογιστής του ΑΝΟΓ, αλλά θεωρώ ανεπίτρεπτο σύλλογος τέτοιου διαμετρήματος με κολυμβητήριο που φτιάχθηκε ως φόρος τιμής στην πρωταθλήτρια Ευρώπης του 2000, να μη βγαίνει στην Ευρώπη. Θα είναι καλό για όλα τα κορίτσια να φάνε τα μούτρα τους στο ευρωπαϊκό παλκοσένικο και σιγά σιγά η Γλυφάδα να επιστρέψει ανταγωνίστρια.

Η φάση του παιχνιδιού, για μένα, είναι όταν η Ελευθεριάδου πετάγεται έξω από το νερό (η κάμερα δείχνει τον τύπο με το αρμόνιο στη Μητρόπολη να παίζει εκκλησιαστική μουσική) για να κλέψει μία ψηλοκρεμαστή πάσα. Είναι σαν αντιλόπη που πηδάει για να αρπάξει ένα αφελές κολίμπρι το οποίο την κάνει χάζι πετώντας χαμηλά. Αυτό γίνεται προς τη μεριά που είναι οι καρέκλες με τους επίσημους στο «Πέτρος Καπαγέρωφ». Ο Παυλίδης, η Αλεξάνδρα Ασημάκη, η Άλκηστη Αβραμίδου και η Ρομπέρτα Μπιανκόνι παρακολουθούν δίπλα δίπλα το παιχνίδι, μετά το δικό τους 1-0 στη σειρά των τελικών με τη Βουλιαγμένη και αντιμετωπίζουν τη συγκεκριμένη αντίδραση με δυσπιστία: η Ασημάκη γυρνάει προς την Αβραμίδου και λέει «δεν υπάρχει αυτό». Η Ελευθεριάδου πέτυχε το νικητήριο γκολ με σουτ που το είχε βάλει πριν καν πιάσει την μπάλα στα χέρια της, αλλά αυτό ήταν το λιγότερο που έκανε στο ματς. Τα μπλοκ της στη φουνταριστή του Εθνικού στα 2μ. στο τέλος έμοιαζαν με τάπες στο μπάσκετ. Στην επίθεση οργάνωσε άψογα το παιχνίδι.

Αύριο, πάλι, είναι μια άλλη μέρα. Μια μέρα που οι παίκτριες του ΑΝΟΓ μπορεί να μην παίξουν καλά. Από τα 15 έως τα 18 είναι το διάστημα της αντίθεσης, του λυκείου, των ορμόνων που δεν έχουν πρόβλημα να σε καταπιέζουν χορεύοντας μέσα σου τσάρλεστον. Ένα ακόμα δύσκολο μέρος είναι να γίνουν τέτοιες εμφανίσεις, με όλη τη μαγκιά και την παλικαριά που ξεχείλιζε στο πειραϊκό κολυμβητήριο, μηχανική κίνηση πρώτα για δύο παιχνίδια διαδοχικά, μετά για τρία, έπειτα για μισή σεζόν, μετά για μία. Να νικάς υπερβατικά, μετά να νικάς λογικά, μετά να νικάς παίζοντας καλά και τέλος να νικάς παίζοντας άσχημα. Είναι η πορεία στον πρωταθλητισμό, που δεν μπορείς να τη ζητάς. Απλώς συμβαίνει, μόνο με τη δουλειά.

Ο ΑΝΟΓ βρίσκεται μία νίκη από την τρίτη θέση και έφθασε με δύο ομάδες στους τελικούς των Νέων Γυναικών και των Νεανίδων, βάζοντας από κάτω τον ΝΟ Βουλιαγμένης. Οι τεχνικοί κάνουν θαυμάσια δουλειά και περιμένουν με τη σειρά τους να φανεί η πρόοδος που επιτελείται και που τώρα όλοι είναι μέρος της. Αν πρέπει να πάρει η ομάδα την τρίτη θέση στο πρωτάθλημα για να το καταλάβουν όλοι αυτό, προφανώς εκείνοι που το περιμένουν δεν έχουν ιδέα από τη ζωή. Δεν θυμούνται πώς ήταν να παίζεις όταν ήσουν έφηβος. Και ενώ όλοι μεγαλώνουμε, πρέπει να είναι απαρηγόρητο το να έχεις χάσει οριστικά αυτήν την αίσθηση. 

Τη Μεγάλη Πέμπτη για τη Χριστιανική Ορθοδοξία το πρόγραμμα ήταν γεμάτο και έπρεπε να συμβεί με τη μοναξιά που απαιτείται για να τηρηθεί κάποιο πρόγραμμα: επίσκεψη στο μουσείο «Νίκολα Τέσλα», επίσκεψη στην μπουτίκ του «Partizan Stadium» για κάποια σουβενίρ, παρακολούθηση παιχνιδιού με τον Ερυθρό Αστέρα στο «Μαρακάνα» και έπειτα ραντεβού στη «Χάλα Πιονίρ»  για το παιχνίδι του Ερυθρού Αστέρα με τον Παναθηναϊκό στο πλαίσιο της τελευταίας αγωνιστικής των ομίλων της Ευρωλίγκας.

Το μουσείο του Τέσλα είναι αφιερωμένο στον τρισμέγιστο Γιουγκοσλάβο εφευρέτη. Εκτός του υπέροχου ονόματος- να το προφέρεις και να το ακούς- ακόμα τρεις είναι οι λόγοι που ο Τέσλα είναι ο αγαπημένος επιστήμονάς μου. Ο πρώτος είναι ότι πρόκειται για Γιουγκοσλάβο. Ο δεύτερος ότι στο «Καφές και Τσιγάρα» του Τζιμ Τζάρμους γυρίστηκε ένα σκετς με το πηνίο του Τέσλα και πρωταγωνιστές τους Τζακ και Μεγκ Γουάιτ, που είχαν το ίδιο επώνυμο πριν γίνουν σύζυγοι, οι οποίοι, άλλωστε, αποτελούσαν το συγκρότημα Whitestripes. Ο τρίτος είναι το «Prestige», μία από τις πραγματικά σπουδαίες (δηλαδή όλες) ταινίες του Κρίστοφερ Νόλαν, στην οποία έκανε το ρόλο του Τέσλα ο Ντέιβιντ Μπάουι. Τι να πω, είμαι ρηχός. Εξάλλου, τα λέει όλα η διεύθυνση της ιστοσελίδας: πρώτα αναφέρεται εξ ονόματος στη ρηχότητα και έπειτα η διεύθυνση είναι μακρά, ώστε να υποδηλώσει την ακατάσχετη φλυαρία.

Στην αρχή δεν φαινόταν ότι θα ήμουν τυχερός: στο μουσείο περίμεναν ένα γκρουπ για ξενάγηση. Ωστόσο ζήτησα να περπατήσω μόνος το μουσείο. Για να δείξω ότι είμαι εξαμερικανοποιημένος Έλληνας (δηλαδή ένας γύφτος με κουσούρια από φαστφουντάδικο, έβγαλα σέλφι με τον ανδριάντα του σπουδαίου επιστήμονα και έπειτα στάθηκα για να δω ένα απόσπασμα από μία ταινία. Το γκρουπ έφθασε, είδα ακόμα μία ταινία με τα επιτεύγματά του και στο τέλος ένας πολύ καλλιεργημένος τύπος άρχισε να αναδεικνύει τις εφευρέσεις του. Μία από αυτές ήταν ο τρόπος που αποδείκνυε ότι το δέρμα με τον ηλεκτρισμό έχουν μία σχέση... ηλεκτρισμένη: ότι όταν το δέρμα τον δέχεται η ζημιά είναι μηδαμινή. Ο Τέσλα, φυσικά, θα μείνει γνωστός για το πηνίο του, αλλά και για το γεγονός ότι φαντασιωνόταν (και είχε αρκετές πιθανότητες να το πετύχει, αν οι χορηγοί του τον άφηναν και δεν έβλεπαν τον καπιταλισμό σε όλο αυτό το εγχείρημα) τη μεταφορά του ανθρώπου σε όποιο σημείο του κόσμου ήθελε με σύμμαχο την ενέργεια της γης. Ο Τέσλα οραματιζόταν το παγκόσμιο χωριό σχεδόν πριν ανακαλυφθεί ο προσδιορισμός «παγκόσμιο», που λέει ο λόγος.

Ένα πείραμα ήταν το μηχάνημα που δημιούργησε τα φωτόσπαθα του Star Wars (true story). O ξεναγός έδωσε μερικούς διάφανους σωλήνες οι οποίοι φωτίστηκαν λίγη ώρα αφού άναψε το μηχάνημα. Αν δε με πιστεύετε δείτε το βίντεο- το οποίο ενδεχομένως να είναι η αρχή ενός νευροκαβαλικεύματος, μπορεί και όχι.

www.youtube.com/watch?v=dbenUWIEQTo&feature=youtu.be

Ένα άλλο πείραμα που έκανε ο ξεναγός ήταν εκείνο που ο Τέσλα ονόμασε «το Αυγό του Κολόμβου». Είναι δύσκολο, τώρα, να καταλάβεις γιατί ένας ξενιτεμένος Γιουγκοσλάβος επιστήμονας θα επεδίωκε να δώσει σε πείραμά του το όνομα εκείνου του τύπου που ανακάλυψε την Αμερική. Παρ’ όλα αυτά στα τέλη του 19ου αιώνα δεν υπήρχαν οι ΗΠΑ όπως τις ξέρουμε, συν τοις άλλοις τον ίδιο σαγήνευσε η εφευρετικότητα του Χριστόφορου Κολόμβου στη δεδομένα πιο σημαντική στιγμή πριν την πορεία του για την Αμερική. Στο μεταλλικό πιάτο ο Τέσλα είχε τοποθετήσει τέσσερα πηνία και έβαλε ένα αυγό το οποίο, μετά από πολλές στροφές σαν μπίλια του καζίνου (και εδώ που τα λέμε, με αυτόν τον τρόπο η μπίλια της ρουλέτας έγινε η απόλυτη επιθυμία των απανταχού τζογαδόρων) θα στεκόταν όρθιο και, έπειτα, θα χοροπηδούσε έξω από το πιάτο, δείχνοντας τη δύναμη του μαγνητισμού. Αυτό ήταν αφιερωμένο στον Κολόμβο διότι όταν το βασίλειο της Πορτογαλίας αρνήθηκε να του χορηγήσει το ταξίδι, στράφηκε στον βασιλιά Φερδινάνδο ΙΙ του Άραγκον και τη βασίλισσα Ιζαμπέλα Ι της Καστίλης. Η δεύτερη συμφώνησε να χρηματοδοτήσει τα σχέδιά του με έναν όρο: θα έπρεπε να κάνει ένα αυγό να σταθεί όρθιο. Ο Κολόμβος συμφώνησε, πήρε το αυγό και έκανε το εξής απλό: το έσπασε.

Επειδή νόμιζε ότι πηγαίνει στην Ινδία, όταν έφθασε στην Αμερική ο Κολόμβος βρήκε τους γηγενείς, τους ντόπιους ανθρώπους που δεν ήταν αναγνωρισμένοι από τον δυτικό κόσμο και ήταν σαν να μην υπάρχουν. Ο Λούι Σι Κέι, ένας κωμικός ο οποίος δεν έχει μεγάλη σχέση με τους παλιούς, είναι αθυρόστομος και παρ’ όλα αυτά είναι αρκετά αστείος, σε μία ρουτίνα του είπε ότι «έχουν περάσει 500 χρόνια από τότε και εμείς συνεχίζουμε να φωνάζουμε αυτούς τους ανθρώπους Ινδιάνους. Τους γηγενείς της Αμερικής που ήρθαν και τους πήραν τη γη τους και που τελικά, όπως έκαναν όλοι οι αποικιοκράτες στην ιστορία, τους κυνήγησαν έως εσχάτων, τους διαφήμισαν ως τους κακούς της υπόθεσης. Αν ο Τέσλα μπορούσε να φανταστεί την κακή με την οποία οι άνθρωποι που έφθαναν στη Νέα Γη θα πολεμούσαν να εξαφανίσουν τα γηγενή στοιχεία της, ίσως να μην άφηνε τον Κολόμβο να πάρει μέρος σε ένα πείραμά του. Ο κόσμος είναι γεμάτος από ανθρώπους που πεθαίνουν όμως υπάρχουν κάποιοι, όπως ο ίδιος ο Τέσλα, που όταν πεθάνουν ξέρεις ότι το ανθρώπινο είδος θα χάσει ένα κλικ σε ποιότητα. Σε μία συζήτηση τις προάλλες μού είπαν ότι «στην Κούβα απλώς περιμένουν να πεθάνει ο Κάστρο. Τα έχουν πουλήσει όλα και θα τα χάσουν την επόμενη μέρα. Δεν επιχειρούν, πια, καν απόπειρες δολοφονίας προς το πρόσωπό του». Δεν το θεωρούν απαραίτητο.

Ο Κολόμβος πάτησε πρώτα στην Καραϊβική. Έτσι ανακάλυψε την Αμερική. Ο Τέσλα ξεκίνησε το ταξίδι του προς την παράνοια από ένα στίχο του «Φάουστ» του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε. Και ο Κάστρο έριξε έναν δικτάτορα, δεν άφησε τους Αμερικάνους να κάνουν την Κούβα την 51η πολιτεία τους και σώθηκε επειδή έζησε μέσα στον λαό. Τρεις διαφορετικοί οραματιστές και μία αυτόματη όσο και δυσδιάκριτη σύνδεση μεταξύ τους. 

www.youtube.com/watch?v=hZfUpVg9fWk&feature=youtu.be       

Οι συνθήκες με τις οποίες προέβη ο Νίκολα Ράτζεν στη χρήση κοκαΐνη είναι, προφανώς, άγνωστες. Ο Σέρβος αμυντικός βρέθηκε θετικός σε έλεγχο που έγινε στις 19 Μαρτίου, στο πλαίσιο παιχνιδιού της Ισπανίας με τη Σερβία για την προκριματική φάση του World League.

Είναι σαφές και ισχύει εξ ορισμού (με τις απαραίτητες, για να επιβεβαίωνουν τον κανόνα, εξαιρέσεις) ότι ουδείς αισθάνεται χειρότερα από τον ίδιο. Εννοείται ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές στο αθλητικό πεδίο αποτελούν παράπτωμα περιωπής, αλλά τη μετάνοια φέρνει η παραδοχή του λάθους και ο Ράτζεν από την αρχή, ακόμα και πριν την ανοικτή επιστολή του, παραδέχθηκε ότι έκανε λάθος. Την Τρίτη ο Ολυμπιακός ανακοίνωσε τη διακοπή συμβολαίου με τον Σέρβο- ενός συμβολαίου που ούτως ή άλλως τέλειωνε στις 30 Ιουνίου- και ο Ράτζεν πήρε τον δρόμο της επιστροφής στο Βελιγράδι, θα περιμένει την τιμωρία της FINA και ελπίζει ότι λόγω πρότερου έντιμου βίου, δεν θα αποτελεί διακοπή από τη δράση για τα επόμενα 4 χρόνια. Ο Σέρβος είναι 30 ετών και δεν θα ήθελε να τελειώσει την καριέρα του με αυτόν τον τρόπο.

Φυσικά, ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι ο πρώην αμυντικός των Παρτίζαν, ΝΟ Χίου, Ερυθρού Αστέρα και τέως του Ολυμπιακού ήταν θύμα: ουσιαστικά καταστρατήγησε τα δικά του «πιστεύω». Σε ένα ματς του Ολυμπιακού που δεν έπαιξε, η κουβέντα δεν παρέμεινε στους «ερυθρόλευκους», με τους οποίους πρόλαβε να πανηγυρίσει το Κύπελλο. Αλλά πήγε στον ρόλο των Σέρβων αθλητών στην κοινωνία της χώρας. «Η ομοσπονδία μας είναι όπως η δική σας. Εμείς πρέπει να κάνουμε το πράγμα να κινείται. Πρέπει να είμαστε πρότυπα για τους νεαρούς, να κατακτάμε τίτλους και να έχουμε τον ρόλο που να πείθει τα παιδιά ότι αξίζει να παίξουν πόλο, για να έχουν τις επιτυχίες που εμείς έχουμε. Αυτός είναι ο αθλητισμός μας. Εμείς, η ομάδα του μπάσκετ, ο Τζόκοβιτς, πρέπει να πείσουμε αυτά τα παιδιά», τόνισε ο πολίστας του Ολυμπιακού. Στο τουρνουά της Κωνσταντινούπολης, που έγινε πριν αρχίσει επισήμως η σεζόν, ο Ράτζεν βρέθηκε στο τραπέζι που έτρωγαν οι παίκτες και το τεχνικό επιτελείο της Παρτίζαν για να χαιρετήσει εγκάρδια τον Βλάντα Βουγιασίνοβιτς. Οι πιτσιρικάδες της ομάδας κοίταξαν με δέος τον διεθνή αμυντικό. Πολλά από αυτά τα παιδιά αποφάσισαν ότι το σπορ είναι όμορφο στις 4 Ιουνίου του 2011, όταν η ομάδα του Βελιγραδίου νίκησε 11-7 τη Ρέκο στο «Φόρο Ιτάλικο» της Ρώμης, για να κατακτήσει το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Ακαριαία, η απόφαση να πιάσουν την μπάλα τους έκανε καλύτερους ανθρώπους. Μέσα από αυτές τις αλυσιδωτές ιστορίες είναι φανερό πόσο άσχημα θα πρέπει να αισθάνεται ο Ράτζεν. Όταν κάποιος Γιόβο, ετών 12, αποφάσισε, βλέποντας τον φανατισμό του Νίκολα, ότι θέλει να γίνει σαν αυτόν, για το συγκεκριμένο παιδί πρέπει να αισθάνεται τύψεις.

Ο Ράτζεν ήρθε στον Ολυμπιακό για να βοηθήσει την ομάδα του να φθάσει στο Final 6. Αυτό που ήταν να δώσει ως ρόλου του, το έδωσε: ήταν καλός όταν ήταν καλή η ομάδα, δεν μπορούσε να βοηθήσει περαιτέρω όταν η ομάδα του δεν έπαιζε με τον τρόπο που η ποιότητά της υποδείκνυε. Αυτός αποτελεί έναν τρόπο για να κάνεις καριέρα και ο Ολυμπιακός πήρε έναν από τους πολίστες που έχει κατακτήσει Ευρωλίγκα με τις δύο μεγάλες ομάδες του Βελιγραδίου μέσα σε τρεις σεζόν: με την Παρτίζαν το 2011 και με τον Ερυθρό Αστέρα το 2013 στο Βελιγράδι, όταν η ομάδα του Ντέγιαν Σάβιτς έφθασε στην κορυφή της Ευρώπης νικώντας 8-7 την ισχυρή Γιουγκ. Επίσης έχει πάρει τα... πόδια του σε ό,τι αφορά την εθνική Σερβίας: δύο χάλκινα ολυμπιακά μετάλλια, στο Πεκίνο το 2008 και στο Λονδίνο το 2012, ένα χρυσό σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, το 2009 στη Ρώμη, δύο χρυσά μετάλλια σε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, το 2012 και το 2014, αλλά και ασημένιο μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2011, ασημένιο στο Ευρωπαϊκό του 2008, χάλκινο στο Ευρωπαϊκό του 2010. Μία συγκομιδή αρκετή για μία τεράστια καριέρα.

Ο Ράτζεν είχε επωμιστεί την ευθύνη να μάθει στον Γιώργο Δερβίση τη θέση του αμυντικού στον Ολυμπιακό. Από την αρχή, από τότε που ο Ολυμπιακός ξεκίνησε προετοιμασία στο Ζάππειο, ο Σέρβος έδειχνε στον 21χρονο πολίστα των «ερυθρόλευκων» τις κινήσεις που κάνουν έναν αμυντικό ξεχωριστό και που βοήθησαν τον ίδιο να βρίσκεται πάντα στο ρόστερ των «Ορλόβι», αν και δεν διέθετε τις ξεχωριστές ικανότητες των πολιστών της γενιάς του. Η αλλαγή του «ερυθρόλευκου» πολίστα ήταν πρωτίστως νοοτροπιακή και είχε να κάνει με τη σημασία της προπόνησης και της δουλειάς. Ο Δερβίσης έφθασε να είναι εξαιρετικός στο Final 4 του Κυπέλλου και παρά το γεγονός ότι κάποιες μέρες αυτά τα μαθήματα περνούσαν μέσα από... ξενύχτια, όλα έγιναν σημαντικά.

Ο Ολυμπιακός δεν κατάφερε να φθάσει στο Final 6 και μπορεί η θητεία του Σέρβου που λάνσαρε το μαγιό Orthodox Brothers από την πρώτη προπόνηση της ομάδας την περίοδο 2014-15 να τελείωσε άδοξα, ωστόσο κατάφερε να πανηγυρίσει ένα Κύπελλο και να νιώθει χαρούμενος που θήτευσε στην ομάδα πριν τελικώς την αφήσει με τρόπο που ουδείς ήθελε.

Ο Ράτζεν επιστρέφει στη χώρα του και ουδείς ξένος θα μπορέσει να βρει κατήγορο προς το πρόσωπό του. Οι Σέρβοι ξέρουν να προστατεύουν τους δικούς τους ανθρώπους από τη γενική κατακραυγή. Το έκαναν με εγκληματίες πολέμου και πρωθυπουργούς που έγιναν η αφορμή για να καταστραφεί η χώρα, δεν θα το κάνουν με έναν αθλητικό θησαυρό ο οποίος κατέστρεψε την καριέρα του από ένα λάθος; Ο Νίκολα μπορεί να μην παίξει ξανά πόλο, αλλά θα μείνει στο παιχνίδι. Όσα χρόνια και αν είναι η τιμωρία, θα τον βρει να την ξεπερνά και να προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα. Μπορεί οι κακοπροαίρετη, συν τω χρόνω, να το θυμούνται, αλλά σημασία έχει ότι ο ίδιος και οι άνθρωποί του θα το ξεχάσουν.

Ό,τι έχουμε μάθει δεν είναι αρκετό. Είμαστε η συγκέντρωση των συνηθειών μας, για αυτό και ακολουθούμε τον μονότονο δρόμο της κατσαρίδας, χωρίς να έχουμε την αντοχή και την ανθεκτικότητά της.

Φυσικά και θα γινόταν θέμα το φιλί του Αντρές Νοτσιόνι με τον Φακούντο Καμπάτσο στους πανηγυρισμούς της Ρεάλ Μαδρίτης για το 9ο Κύπελλο Πρωταθλητριών της, που κατέκτησε την Κυριακή μέσα στην πρωτεύουσα της Ισπανίας στον τελικό με τον Ολυμπιακό. Έχουν γίνει θέμα πολύ μικρότερα ζητήματα- όχι πως αυτό είναι μείζον- και οι χυδαιότητες δεν βλέπουν το διαδικτυακό φως ή, αν το βλέπουν (διότι τούτη την εποχή σου δίνεται περισσότερο από όλες η αίσθηση ότι ουδέν κρυπτόν) δεν αντιμετωπίζονται με την προστυχιά η οποία, ως είθισται, κατατρύχει τα μέλη της ηθικολογικής οργάνωσης.

Δύο Αργεντινοί φιλήθηκαν μεταξύ τους και έπιασε πρεμούρα τους φιλάθλους και το παγκόσμιο μπάσκετ ποιο πράγμα ακριβώς; Μήπως έχουμε «κρούσμα» ομοφυλοφιλίας; Ότι αυτή δεν είναι μία σωστή εικόνα; Είναι αισθητικό ζήτημα;

Δεν υποτίθεται ότι, πρωτίστως, δεν θα έπρεπε να είμαστε ρατσιστές με οτιδήποτε σε έναν κόσμο ο οποίος είναι ανοικτός συγκοινωνιακά και ότι ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζεται με όποιον νόμιμο τρόπο επιθυμεί χωρίς να τον περνάμε γενεές 14; Ποια ακριβώς είναι η λογική που εκφράζει ότι ένα φιλί (το οποίο δεν είναι αλλά προς χάριν της συζήτησης) μεταξύ των δύο ανδρών είναι μεμπτό; Ουσιαστικά, αν συζητήσεις με οποιονδήποτε επικριτή που θέλει να είναι ανοικτός, θα σου πει προφανώς ότι δεν έχει πρόβλημα, αλλά θα προσθέσει και ένα «αλλά», αυτήν την καρκινική (κυριολεκτικά τε και μεταφορικά) λέξη που «σκοτώνει» κάθε ευθύνη. Αν όντως δεν είχε πρόβλημα, δεν θα έπρεπε να επικρίνει. Για να μη χρειαστεί να φθάσει σε αυτό το «αλλά», που δεν τιμάει κανέναν που το χρησιμοποιεί.  

Και ποιους ακριβώς επικρίνει κάποιος για αυτό το φιλί; Τον Νοτσιόνι, έναν από εκείνους τους τύπους που τον βλέπεις να παίζει σε γήπεδο μπάσκετ, τον φαντάζεσαι να συγκρούεται με τρένο και λυπάσαι το τρένο ή τον Καμπάτσο που πέρυσι, στο παιχνίδι της Ρεάλ με τον Παναθηναϊκό για τους ομίλους της Ευρωλίγκας, είχε ρίξει τον Δημήτρη Διαμαντίδη στο έδαφος λες και ήταν δάσκαλος πολεμικών τεχνών και έπειτα είχε αρνηθεί να του ζητήσει συγγνώμη, με αποτέλεσμα να γίνει one night hero για τους οπαδούς του Ολυμπιακού;

Στην Ευρώπη του «μη μου άπτου» γίνεται κοινωνικό θέμα το φιλί δύο Αργεντινών: ο παραλογισμός στο απόγειό του. Αυτό συμβαίνει, στη ρίζα του, επειδή στις περισσότερες σχέσεις δεν επικρατεί η ειλικρίνεια. Η απτική ειλικρίνεια, που είναι η πρώτη.

Ο άνθρωπος βρίσκει στην επαφή εκείνο που είχε από τότε που συνελήφθη, που ένα άτακτο σπερματοζωάριο διείσδυσε ανάμεσα σε συνεργάσιμα ωάρια για να δώσει νόημα στον όρο «νέα ζωή». Η αφή είναι η πρώτη αίσθηση που έχει πραγματικά σημασία: στην κοιλιά της μητέρας, η οποία είναι έγκυος και αυτό της δίνει το δικαίωμα να φορά για 9 μήνες το φωτοστέφανο, το νερό και το ίδιο το κρυσφήγετο αποτελούν μία τεράστια αγκαλιά. Η αφή είναι που φτιάχνει το ψυχικό δέρμα μας και που μας κρατά δέσμιους στις πρώτιστες σχέσεις μας. Και με εκείνη μαθαίνουμε να αγαπάμε. Το φιλί έχει να κάνει με την αφή, αφού ένα στόμα ακουμπάει σε ένα άλλο.

Η καλή και αγαθή απριλιάτικη τύχη μου με έβαλε στον δρόμο για το Βελιγράδι. Οι Σέρβοι είναι προφανώς σκληρά τέκνα της ζωής: μόλις 20 χρόνια πριν στην Κνέζ Μιχαΐλοβα συνέβαιναν σκηνές απείρου κάλλους για μία μπουκιά ψωμί και μόλις 16 χρόνια πριν οι άνθρωποι κρύβοντας κάτω από τα τραπέζια, άκουγαν τον ήχο «νιιιιιιιου» που έκαναν οι βόμβες του ΝΑΤΟ σφυρίζοντας και απλώς ήλπιζαν να μη βρουν κανένα σπίτι. Στους δρόμους οι Σέρβοι κυκλοφορούν αγκαλιά ή αγκαζέ και όταν συναντιούνται μεταξύ τους αγκαλιάζονται και φιλιούνται, ακόμα και στο στόμα, θεωρώντας ότι αυτός είναι ο πιο έντιμος τρόπος για να δείξουν την αγάπη τους. Έχω βρεθεί, με φίλους μου, στη φάση, «έλα μαλάκα, σταμάτα γιατί θα μας περάσουν για γκέι», με τρόπο που ντρέπομαι για το ανδρικό φύλο, αλλά κυρίως λυπάμαι για τους Έλληνες.

Δεν μπορεί να πει κάποιος ότι είμαστε ένα έθνος ήσυχο, με αποτέλεσμα ο καθένας να πρέπει να κοιτάζει τη δουλειά του. Ακόμα και αν αυτό είναι ανεπίτρεπτο ακόμα και στα ήσυχα έθνη, το ζητούμενο είναι ότι δεν αγαπηθήκαμε ποτέ μεταξύ μας, κάτι που δημιουργεί μία απόσταση η οποία είναι τουλάχιστον προκλητική: για εκατοντάδες χρόνια ο τούρκικος δεσμός μας τσάκισε, μετά ήρθε η Μικρασιατική Καταστροφή, αφού προηγήθηκε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, έπειτα ήρθε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, κατόπιν ο Εμφύλιος, μετά η Χούντα, έπειτα πάλι ο Εμφύλιος και ανάθεμά με αν καταφέραμε να έχουμε μία ειλικρινή σχέση με τον διπλανό μας, που να την περιβάλλει η φροντίδα, η στοργή και η αγάπη. Βεβαίως, αυτό αντικατοπτρίζεται, αναγκαστικά, στη σχέση μας με τη γυναίκα: πολλές από τις γυναίκες αναρωτιούνται για το πού έχουν πάει οι αληθινοί άντρες: η απάντηση είναι ότι οι αληθινοί άντρες κρύβονται κάπου μέσα μας και θα τους βρούμε μόνο αν δεν τίθενται περιορισμοί στη δοτικότητά μας.

Οι Αργεντινοί, από τη μεριά τους, είναι φτωχοί εδώ και μισό αιώνα, έχουν περάσει δικτατορία, τα προβλήματά τους είναι πελώρια: οι συνθήκες σε οδηγούν στον διπλανό σου, εκτός από εδώ που έξι χρόνια τώρα μάς έχει τσακίσει το μνημόνιο και η ένταση που επικρατεί τη μέρα που γίνεται η συνέντευξη Τύπου για το Iphone έξι και τρία τέταρτα θα μπορούσε να είναι παρόμοια της μέρας που το ΔΝΤ θα μας παρατούσε ήσυχους: αλλά αν, ας πούμε, εκείνη η μέρα ήταν Τρίτη, την Πέμπτη θα είχαμε αρχίσει τους τσακωμούς για κάθε τι ηλίθιο.

Για φαντάσου ότι στην Αργεντινή, που αν προκαλέσεις ένα χαμίνι που είναι 20 πόντους κοντύτερο και 30 κιλά ελαφρύτερο θα βρεθείς φαρδύπλατος στο έδαφος και θα έχει χρησιμοποιήσει μόνο τα χέρια του, αυτή η εικόνα δεν ενέχει καμία ντροπή. Και πράγματι, δεν υπάρχει λόγος να ντρέπεσαι επειδή αγαπάς τον άλλο και επειδή το φιλί είναι ένας τρόπος για να του το δείξεις. Δεν είναι ένδειξη σεξουαλικότητας, αλλά βαθιάς ανδρικής φιλίας, από εκείνες που ονειρευόσουν όλη τη ζωή σου ότι θέλεις να έχεις.

Για αυτό και όταν ο Μαραντόνα φιλάει τον Τέβες (ή το χέρι του Ροναλντίνιο, για να θυμηθούμε και εκείνη τη φωτογραφία που ο Ούγκο Τσάβες φιλούσε τα χέρια των ανθρώπων του λαού σε αντίθεση με τον Αντώνη Σαμαρά και τον Βαγγέλη τον Βενιζέλο οι οποίοι έδιναν τα χέρια τους για να τα φιλήσουν) ή ο Κανίγια πανηγυρίζει με έναν συμπαίκτη του ένα γκολ στο Μπομπονέρα, οι Αργεντινοί βρίσκονται σε έκσταση. Δεν κάνουν εκείνοι λάθος. Εμείς είμαστε μίζεροι.

Αυτό το βράδυ ήταν τόοοοοοοσο δύσκολο...

Δεν ήσαστε μόνο εσείς στη Μαδρίτη, αλλά όλοι μας, τόσο κουρασμένοι. Κατάφεραν τόσα πολλά σε τόσο λίγα χρόνια. Περιμέναμε το σύμπαν και σχεδόν έδωσαν το σύμπαν.

Αλλά στον τελικό μιας Κυριακής ήταν τόοοοοοσο κουρασμένοι. Το καλάθι έμοιαζε θολό. Η μπάλα δεν έμπαινε. Η Ρεάλ Μαδρίτης έπαιζε στην έδρα της. Και, μεταξύ μας, κατόπιν εορτής, το θέμα ήταν να μη φθάσει στο Final 4.

Στο τέλος οι αντιδράσεις λύγισαν. Οι αμυντικοί μηχανισμοί φτώχυναν. Κάθε φάση που στη βολή οι παίκτες του Ολυμπιακού έκλεβαν την μπάλα και προσπαθούσαν να διεκδικήσουν έναν αιφνιδιασμό, η σαρξ αποδεικνυόταν ασθενής. Ο Μάο έλεγε ότι «θέλω σημαίνει μπορώ», αλλά φαντάσου να είσαι τρία μερόνυχτα άυπνος για να πείσεις το αφεντικό της Goldman Sachs για συμφωνία, ενώ έχεις πείσει της HBC. Δε γίνεται να καταφέρεις και τα δύο με τον ίδιο τρόπο.

Δε νομίζω, αν κάποιος με ρωτήσει, ότι ο Ολυμπιακός πρέπει σώνει και καλά να υποστεί αλλαγές μετά την ήττα από τη Ρεάλ στο Final 4 της Μαδρίτης. Αλλά σίγουρα, από τη Δευτέρα κιόλας, οι παίκτες πρέπει να ξεκουραστούν. Αυτό το «να τα δώσουμε όλα», «να αφήσουμε την ψυχή μας στο παρκέ», «να δώσουμε το 100%», αναμφισβήτητα έγινε. Και σε αυτήν την περίπτωση ταιριάζει ακριβώς η ρήση για το «πνεύμα που είναι πρόθυμο και τη σάρκα που είναι ασθενής».

Ο Ολυμπιακός μπορούσε να επιλέξει πώς να χάσει από τη Ρεάλ στη Μαδρίτη. Ήταν καλύτερη ομάδα, είχε πλουσιότερο ρόστερ. Μέχρι το βράδυ οι άνθρωποι που ανέμεναν τον τελικό έλεγαν ότι δεν γινόταν να τους μπουν όλα τα σουτ ξανά, όπως στον ημιτελικό με τη Φενέρ: ναι, αλλά δεν γινόταν να μην μπει κανένα.

Ο Ολυμπιακός επέλεξε πώς να χάσει. Ήταν το τελευταίο ματς για την Ευρωλίγκα και οι «ερυθρόλευκοι» ήταν πτώματα. Δεν γινόταν να μπει κάτι που θα τους κάνει να πάρουν θάρρος. Τα σουτ τους δεν ήταν δυνατά, αλλά κοντινά. Η μπάλα σχεδόν δεν έφθανε στην στεφάνη, δείγμα ότι ήταν τόσο κουρασμένοι. Η Ρεάλ φοβόταν τον συγκεκριμένο αντίπαλο. Δεν προσπάθησε να τον νικήσει με το αντιπροσωπευτικό μπάσκετ που παίζει, επειδή ο φόβος της ήττας μέσα στη Μαδρίτη ήταν πολύ ισχυρός. Οι κινήσεις ήταν μισές, οι παίκτες της Ρεάλ φοβόντουσαν ότι ένα λάθος, ένας αιφνιδιασμός, θα έκανε την τακτική τους να φαντάζει με τουβλάκι στο ντόμινο. Απλώς ήταν αδύνατον για τον Ολυμπιακό να εκμεταλλευθεί όλες τις ευκαιρίες που του δόθηκαν. Δεν μπορείς να κατηγορήσεις κάποιον για το άδειασμα που νιώθει. Μπορείς να τον επικρίνεις επειδή δεν προσπαθεί, επειδή δεν πραγματοποιεί όλες τις κινήσεις που είναι γραμμένες στο textbook: όχι επειδή δεν μπορεί να διεκδικήσει κάτι παραπάνω αν το προσπαθεί. Για τον Ολυμπιακό βγήκε πρώτα η ψυχή και έπειτα το χούι. Αφού τα σουτ δεν έμπαιναν, έπρεπε να το ρίξει στην άμυνα για να βρει τις προοπτικές του, όπως συμβαίνει όταν αντιμετωπίζεις κάθε ομάδα που έχει καλύτερο υλικό από τη δική σου. Και παρ’΄όλα αυτά, έφθασε να διεκδικεί, σε κάποιες περιπτώσεις, το ματς. Να είναι κοντά, να ψάχνει μία ευκαιρία που δεν ήταν δυνατόν να πραγματώσει. Να κάνει ό,τι μπορεί για να μείνει στη διεκδίκηση του τρίτου Κυπέλλου Πρωταθλητριών τα 4 τελευταία χρόνια.

Βεβαίως, ο Βασίλης Σπανούλης είναι μέσα στους τρεις καλύτερους αθλητές στην ιστορία του Ολυμπιακού Συνδέσμου Φιλάθλων Πειραιώς.Ήρθε και άλλαξε το status quo του Ολυμπιακού, αλλά όχι πριν φύγου στοιχεία που έβαζαν τον εγωισμό τους πάνω από ολόκληρο τον οργανισμό. Μέχρι τις 21:00 της Κυριακής, ο Σπανούλης ήταν ασύγκριτος. Αυτό που αναρωτιόντουσαν όλοι ήταν πότε θα αναλάβει και στο κυριακάτικο ματς. Η Ρεάλ έφθασε στο δικό της Final 4 δίχως τυμπανοκρουσίες. Η προετοιμασία της για τα παιχνίδια έδειχνε ότι ήξερε πού βρισκόταν, ώστε να κατακτήσει το ένατο, που θα κάνει παρέα στα δέκα του ποδοσφαίρου. Ο Ολυμπιακός μπήκε στο γυμναστήριο ως τρομοκράτης. Οι ισπανικές ιαχές από την κερκίδα συνέβαιναν μόλις οι «ερυθρόλευκοι» σταμάτησαν να ανασαίνουν. Η παρότρυνση και η ενθάρρυνση ήταν γενικώς δύσκολη. Αλλά όπως μας συμβαίνουν καταστάσεις που δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε, έτσι και ο Ολυμπιακός δεν μπόρεσε να ελέγξει το παιχνίδι. Δεν ήταν ότι η Ρεάλ δεν το άφησε παρά ότι ο ίδιος ήταν τόσο μαζεμένος σε οποιουδήποτε είδους κατάσταση και προσπάθεια. Σε έναν ιδεατό κόσμο, που θα είχε σχέση με το πόσο φρέσκια ήταν η ίδια η ομάδα τη μεσαία Κυριακή του Μάη, το θέμα δεν θα ήταν η προσπάθεια, αλλά το καλύτερο ποσοστό στις βολές. Αυτό, πράγματι, ήταν πληγή, αλλά η τόσο κουρασμένη ομάδα του Ολυμπιακού είχε ως στόχο να φτάσει κάπου και να το κάνει πιο ελπιδοφόρα από κάθε άλλη φορά.

Αυτό έγινε. Και, παρά το γαϊτανάκι και τα προαποφασισμένα, αυτό που πραγματικά διεκδίκησαν οι παίκτες του Γιάννη Σφαιρόπουλου, ήταν να μπουν στο παιχνίδι εις βάρος των αντίπαλων. Να διεκδικήσουν τη μεταφυσική θέση που η συγκεκριμένη ομάδα έχει στο μπάσκετ της Γηραιάς Ηπείρου. Και αυτό δεν έγινε. Διότι οι παίκτες του Σφαιρόπουλου δεν μπορούσαν κάτι άλλο από ό,τι έδιναν. Ήταν η δεύτερη μέρα του πολέμου και ο δεύτερος πολιορκητής, αν και δεν ήταν πληρέστερος από τον πρώτο, είχε καλύτερο τάιμινγκ και ακόμα καλύτερο μομέντουμ.

Επειδή η ομάδα μπάσκετ παραμένει μία επιχείρηση, και επειδή ο Σπανούλης είναι ο μεγαλύτερος δυνάστης στην ιστορία των Final 4 μαζί με τον Τόνι Κούκοτς, το καλοκαίρι αποκλείεται να μην είναι θερμό. Δεν μπορείς, φυσικά, να κατηγορήσεις κάποιον, ωστόσο μπορείς να θέσεις το δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων σε ό,τι αφορά τις αλλαγές στο προφίλ της ομάδας, αρκεί να μη βιαστείς να αναδείξεις ένα ενθουσιώδες προφίλ. Ξέρεις πώς πάρθηκαν οι τίτλοι και υποπτεύεσαι πώς θα φοβίσεις την Ευρώπη ακόμα περισσότερο.

Ο Ολυμπιακός είναι σπουδαίο όνομα στην αγορά, αλλά το μη πλήρες ρόστερ του είναι ζήτημα. Με τη Ρεάλ ήταν το τέλος της εποχής που οι επενδύσεις πιάνονται κορόιδα. Ίσως και όχι. Η χρονιά είναι σούπερ επιτυχημένη, εννοείται, ωστόσο το καλοκαίρι θα πρέπει να αποκτήσει την αύρα του σχεδιασμού και ενδεχομένως κάποιου πλάνου που, για να μην είμαστε αφαιρετικοί, θα συγγενεύει με το προηγούμενο χωρίς να είναι αυστηρά ομοαίματό του. Από την άλλη μεριά, αν κάποιος έχει βάλει τόσα χρήματα σε μία ομάδα όλα αυτά τα χρόνια, δεν έχεις το δικαίωμα να του ζητάς. 

Το 40-29 έγινε 40-41 στην τελευταια αναπνοή. Πρέπει να τους το δώσεις. Το 10ο και 4ο Ευρωπαϊκό δεν ήρθε. Αλλά η προσπάθεια ήταν καθολική. Προς εκεί αναφέρονται τα αληθινά συχαρίκια. Αν ένας αθλητής δεν μπορέσει να ανταποδώσει επειδή δεν αντέχει, τότε από το γήπεδο θα φύγει χωρίς ερωτήματα. Το αιώνιο «αν» που συνοδεύει την ήττα θα αντικατασταθεί. Και αυτό είναι το καλύτερο σημάδι για τον τωρινό Ολυμπιακό, που πρώτα του βγήκε η ψυχή και μετά το χούι στη Μαδρίτη.

Kudos.  

Σε κάποιο από τα μυστικά γραφεία του στην Αγία Πετρούπολη, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν αποχωρίζεται το μισοσκόταδο: θυμάται φευγαλέα την πρώτη μέρα που αντίκρισε την Αλίνα Καμπάεβα, κοιτάζει την κορνίζα του Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς ντε Γιουγκασβίλι, γνωστού ως Στάλιν, του άνδρα του ατσάλινου (όπως μεταφράζεται το «Στάλιν» στα ελληνικά), νιώθει ξαφνικά κουρασμένος- αν και δεν θα έπρεπε, επειδή έχει πει στους φίλους του ότι είναι Θεός- παίρνει μια βαθιά ανάσα και ψιθυρίζει: «Μπορείς να πάρεις τον άνθρωπο από τον Ρώσο, αλλά δεν μπορείς να πάρεις τον Ρώσο από τον άνθρωπο».

Τρίτη 21 Απριλίου στο «Πέτρος Καπαγέρωφ» και η ομάδα πόλο Γυναικών του Ολυμπιακού τελειώνει τις υποχρεώσεις της στην κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος της Α1 με ακόμα μία ξεκούραστη νίκη απέναντι στον Εθνικό. Ασφαλώς, το παιχνίδι που ενδιαφέρει τις «ερυθρόλευκες» περισσότερο από κάθε άλλο είναι εκείνο που θα γίνει 72 ώρες μετά, με αντίπαλο τη ρωσική Κίνεφ Κίρισι. Η Κίνεφ έχει αποκλείσει τη Βουλιαγμένη και έχει βάλει τακτικά στοιχεία στο παιχνίδι της. Ο Παυλίδης ερωτάται αν το γονίδιο της Κίνεφ- δηλαδή το «Γονίδιο των Ρώσων» που από τη στιγμή που δεν έχει καταγραφεί ακόμα ως Ψυχολογικός Όρος είναι αποτυχία όλων μας- θα υπερισχύσει της τακτικής του παιχνιδιού της. Ο Θεσσαλονικιός προπονητής θεωρεί πως ναι, θα υπερισχύσει. Ο Ολυμπιακός νικάει, την Παρασκευή 24 Απριλίου στον ημιτελικό της Ευρωλίγκας 10-8 μία ομάδα που μόλις έπαιξε το 10ο Final 4 της σε 11 χρόνια και που δεν έχει πάρει τρόπαιο.

Ο Ολυμπιακός κατακτά το Κύπελλο Πρωταθλητριών (περισσότερα για αυτό σε λίγο) και ο Παυλίδης έχει μία πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην έκτακτη εκπομπή της συνδρομητικής τηλεόρασης. Σε μία στιγμή η φάση φτάνει στο θέμα της τύχης: το μπλοκ της Αβραμίδου στο 9-9 με τη Σαμπαντέλ είναι η αμυντική φάση της βραδιάς. Ο δημοσιογράφος λέει ότι σε αυτή τη φάση ο Ολυμπιακός ήταν «λίιιγο τυχερός» και ο Παυλίδης το αρνείται: «Ξέραμε πού θα σουτάρει και θέλαμε το μπλοκ εκεί. Τύχη υπάρχει στον αθλητισμό, αλλά δεν έχει να κάνει με το παιχνίδι αυτό καθαυτό: αν σπάσεις το δάχτυλό σου είσαι άτυχος. Αν φας γκολ από τα 8 μέτρα φταίει η άμυνα». Στη συνέχεια, παρά το γεγονός ότι προσπαθεί να φιλτράρει τον σεβασμό του για όλους τους αντίπαλους, του ξεφεύγει για την Κίνεφ ΑΥΤΟ: «Είναι αφελής ομάδα. Έβαλε στη Ρωσία η Μπιανκόνι τρεις μέρες πριν 7 γκολ και δεν την έκλεισαν, με αποτέλεσμα να τους βάλει 6 στον ημιτελικό». Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις με μία πολίστρια που σου έβαλε 7 γκολ σε ένα ματς είναι να μην την αφήσεις να σου βάλει 6 με 72 ώρες απόσταση.  

Ο κωδικός «είναι αφελείς» δεν αναφέρεται μόνο στην Κίνεφ: έχει να κάνει με τις ρωσικές ομάδες. Η κορωνίδα της αφέλειας, βεβαίως, είναι η ΤΣΣΚΑ Μόσχας.

Ο ημιτελικός της «ομάδας του κόκκινου στρατού» με τον Ολυμπιακό την Παρασκευή, για την Ευρωλίγκα του μπάσκετ, ήταν η επιτομή της αφέλειας.

ΤΟ ΦΙΛΙ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΛΟΡΕΝ

Μια από τις σπουδαιότερες στιγμές στην ιστορία του αθλητισμού των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν το «Miracle on the ice»: η νίκη των ΗΠΑ στον τελικό με τη Σοβιετική Ένωση το 1980, στο πλαίσιο των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων που διεξήχθησαν στη Λίμνη Πλασίντ της Νέας Υόρκης. Το ESPN προσφάτως εξέπεμψε το ντοκιμαντέρ της σειράς 30 for 30 για αυτήν την επιτυχία, κοιτάζοντάς την από την πλευρά των Σοβιετικών. Ο συγκεκριμένος αγώνας είναι πολύ ξεχωριστός για τις ΗΠΑ. Μόλις 5 χρόνια πριν είχαν τελειώσει όπως όπως τον πόλεμο στο Βιετνάμ (αν δεν μπορείτε να φανταστείτε πώς ήταν τότε οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι ανάλογο με την τωρινή κατάστασή της και το πώς επηρεάζουν οι Δίδυμοι Πύργοι κάθε διάστασή της ακόμα και τώρα, 13,5 χρόνια μετά), ενώ την προηγούμενη χρονιά η Σοβιετική Ένωση είχε εισβάλλει στο Αφγανιστάν και οι Αμερικάνοι απειλούσαν να μποϊκοτάρουν τους Ολυμπιακούς που θα γίνονταν το καλοκαίρι στη Μόσχα. Ο Ψυχρός Πόλεμος είχε φθάσει στο απόγειό του.

Ο Τζον Χοκ, που επιμελήθηκε το εκπληκτικό ντοκιμαντέρ, έκανε συνεντεύξεις με αρκετούς Σοβιετικούς, όπως με τον τότε παίκτη Μπόρις Μιχαΐλοφ, την κόρη του μεγαλειώδους Νονού του σοβιετικού χόκεϊ επί πάγου, Ανατόλι Ταράσοφ, αλλά και τον δημοσιογράφο Σέβα Κουλούσκιν. Ο Χοκ τον ρώτησε για την τραγωδία μετά την ήττα από τις Ηνωμένες Πολιτείς. Ο Κουλούσκιν, που μάλλον ήταν προετοιμασμένος για την ερώτηση, έκανε ότι δεν κατάλαβε. Και έπειτα το είπε: «Κάποτε ένα τρελό παιδί φίλησε τη Σοφία Λόρεν. Και λέει στο υπόλοιπο της ζωής του ότι, “ω, φίλησα και τη Σοφία Λόρεν”». Παύση. «Ρωτήστε τη Σοφία Λόρεν αν το θυμάται». Νέα παύση. «Διαφορετική οπτική».

Αυτό που κάνουν οι Ρώσοι είναι να προσπαθήσουν να δείχνουν στον κόσμο ότι οι αθλητικές τραγωδίες τους δεν τους νοιάζουν. Οι πολίστριες της Κίνεφ που παρακολουθούσαν τον τελικό ήταν αθλήτριες που έχουν πάθει ανοσία: δεν μοιάζει να τους νοιάζει που δεν θα πάρουν άλλο ένα τρόπαιο. Ακόμα και στις μέρες μας, οι Ρώσοι δεν μας δείχνουν το ανθρώπινο πρόσωπό τους αν και σχεδόν σε όλα τα σπορ έχουν ροπή προς την καλλιτεχνία*. Ωστόσο μπορούν να κρύβονται πίσω από τα σμιλεμένα πρόσωπά τους. Το κάνουν με τόση επιτυχία, που ίσως να το πιστεύουν και οι ίδιοι: η ΤΣΣΚΑ είναι μία ομάδα που κοστίζει 42 εκατομμύρια ευρώ και ο Βατούτιν θα τα «σπρώξει» και το φετινό καλοκαίρι. Η σημασία που δίνουν στο «φαίνεσθαι» είναι εξαιρετικά σημαντική και δεν θέλουν, σε καμία περίπτωση, να δείξουν ότι μία ήττα, έστω κι αν είναι τόσο οδυνηρή όσο αυτή με τον Ολυμπιακό στη Μαδρίτη, μπορεί να τους κάνει να αλλάξουν λογική.

*Πολύ γρήγορα, 5 «καλλιτέχνες» Ρώσοι αθλητές: Ιβάν Ούκοφ, Αντρέι Αρσάβιν, Βασίλι Καράσεφ, Αντρέι Ζβεντ, Τατιάνα Λεμπέντεβα.  

Από την άλλη μεριά, βεβαίως, θέλει ταλέντο για να χάνεις όπως κάνει η ΤΣΣΚΑ Μόσχας τα τελευταία χρόνια.

ΔΕΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ

Ο Ολυμπιακός έχει νικήσει την ΤΣΣΚΑ τρεις διαδοχικές χρονιές σε Final 4 που βρέθηκαν και οι δύο ομάδες. Μόνο μία ήταν σαφώς καλύτερος, το 2013. Το 2012 και την Παρασκευή, ανάγκασε την ΤΣΣΚΑ να χάσει. Ωστόσο, παρά τη δική του προθυμία να διεκδικήσει ό,τι του αναλογούσε από το παιχνίδι (σε βαθμό που, αν έχεις λίγο καθαρό μυαλό, δεν μπορείς να κατακρίνεις: δεν θα υπήρχε ούτε ένας παίκτης του Ολυμπιακού το Σάββατο που να μην είναι σίγουρος ότι τα έδωσε όλα την Παρασκευή και αυτή είναι η πραγματική ευλογία, μία που δεν περιέχεται στα συμβόλαια), η ΤΣΣΚΑ έκανε τραγικά λάθη. Στο redopinion.gr- το οποίο πιθανότατα να ανοίξει ξανά τις επόμενες μέρες, άλλωστε το κείμενο προοριζόταν για αυτό αλλά η... μαύρη ανάγκη το έριξε εδώ- είχα γράψει ένα κείμενο μετά το ματς του ΣΕΦ, στον δεύτερο γύρο της φετινής Ευρωλίγκας, προσπαθώντας να εξηγήσω πώς όταν μία οποιαδήποτε ομάδα έχει το παιχνίδι στα μέτρα της επί ενός αντίπαλου από τη Ρωσία, οι φίλοι της που παρακολουθούν το ματς έπρεπε να χαλαρώσουν διότι δεν υπήρχε πιθανότητα να χάσει.

Η ΤΣΣΚΑ, βεβαίως, έχει κατακτήσει δύο Κύπελλα Πρωταθλητριών, το 2006 στην Πράγα και το 2008 στη Μαδρίτη. Ωστόσο, εδώ υποχρεούται κάποιος να βάλει δύο αστερίσκους: ο πρώτος είναι ότι έπαιζε με τη Μακάμπι Τελ Αβίβ, τη μόνη ομάδα που ουσιαστικά δεν προσαρμόζει το παιχνίδι της στον αντίπαλο και ο δεύτερος είναι ότι είχε τον Έτορε Μεσίνα στον πάγκο της, στο πικ της πνευματικής διαύγειάς του από πλευράς διαχείρισης και κοουτσαρίσματος (συν ότι είναι Ιταλός), ενώ είχε και τον Θοδωρή Παπαλουκά, που για τουλάχιστον μία τριετία ήξερε ακριβώς τι έπρεπε να γίνει οποιαδήποτε στιγμή σε ένα ματς: ήταν η «χρυσή» τριετία της εθνικής ομάδας, άλλωστε, με την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ του 2005, το ασημένιο στη Σαϊτάμα το 2006 και τα ημιτελικά του Ευρωμπάσκετ του 2007 (και τον ημιτελικό με την Ισπανία, που ήταν η Αρχή του Μίσους για τους διεθνείς της «Ρόχα»). Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η λογική που διέκρινε εκείνη την ομάδα «γέννησε» τον Ολυμπιακό αυτής της τετραετίας. 

Από εκεί και ύστερα: έχασε το 2003 στο πρώτο Final 4 της με προπονητή τον Ντούσαν Ίβκοβιτς από την Μπαρτσελόνα στη Βαρκελώνη, το 2004 από τη Μακάμπι στο Τελ Αβίβ, το 2005 από την Τάου Κεράμικα στη Μόσχα, το 2007 από τον Παναθηναϊκό στον τελικό του ΟΑΚΑ, το 2009 από τον Παναθηναϊκό στον τελικό του Βερολίνου, το 2010 από την Μπαρτσελόνα στον ημιτελικό των Παρισίων, το 2012 και το 2013 από τον Ολυμπιακό σε Πόλη και Λονδίνο αντιστοίχως, το 2014 από τη Μακάμπι Τελ Αβίβ στον ημιτελικό του Μιλάνου, το 2015 από τον Ολυμπιακό στον ημιτελικό της Μαδρίτης. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι δεν έπρεπε καν να είναι στον τελικό της Κωνσταντινούπολης, αφού ο Παναθηναϊκός έπαιξε αριστουργηματικά στο πρώτο ημίχρονο αυτού του παιχνιδιού και η διαιτησία καθόρισε ξεκάθαρα το αποτέλεσμα.

Τώρα: έχει γυρίσει στον τελικό του Βερολίνου, το 2009, για να χάσει το τρίποντο που θα της έδινε τη νίκη ο Σισκάουσκας. Έχει χάσει προβάδισμα 19 πόντων στην Κωνσταντινούπολη και τα... είδε όλα με το καλάθι του Πρίντεζη (ενώ πριν είχε χάσει τις βολές ο Σισκάουσκας, τα δύο τελευταία σουτ του σε μεγάλες διοργανώσεις). Έχασε στον ημιτελικό του Μιλάνου επειδή γλίστρησε η μπάλα μέσα από τα χέρια του Βίκτορ Χριάπα, με αποτέλεσμα να έρθει το νικητήριο καλάθι του Ράις.

Σε ό,τι αφορά το παιχνίδι της Παρασκευής...

Ο ενθουσιασμός των φίλων του Ολυμπιακού πριν τον ημιτελικό με την ΤΣΣΚΑ δεν με κάλυπτε: μυριζόμουν, για να πω την αλήθεια, μία άνετη ήττα (όπως επίσης και διπλό της Φενέρ επί της Ρεάλ, με αποτέλεσμα να μπορώ να βοηθήσω κάποιον στο στοίχημα δίνοντάς του δύο σημεία για να παίξει, εκτός, δηλαδή, εκείνου που είπα). Φυσικά, θα ήταν όμορφο, πριν το ματς, να είναι ο Ολυμπιακός με 4 πόντους πίσω 1,5 λεπτό πριν τη λήξη: σε αυτήν την περίπτωση οι πιθανότητες θα ήταν υπέρ των «ερυθρόλευκων», με το επιχείρημα να βρίσκεται σε όλα τα παραπάνω. Ασφαλώς, το ίδιο λάθος είχα κάνει και με την ομάδα πόλο Γυναικών: φοβόμουν υπερβολικά όλη την αισιοδοξία πριν το ματς. Όταν είσαι αθλητής πρέπει να είσαι σεμνός και να μην υποτιμάς τους αντιπάλους σου, αλλά πώς να γίνει αυτό όταν όλοι ομνύουν στη νίκη σου; Το υλικό σου το φτιάχνεις εσύ και μπορεί να είμαι πειραγμένος, αλλά ανάμεσα στην ομάδα πόλο Γυναικών και στην ομάδα μπάσκετ υπάρχουν μεγάλες ομοιότητες.

Ας πάρει, κάποιος, για παράδειγμα την τελευταία φάση του ματς. Ο Κιριλένκο παίρνει το ριμπάουντ μετά την άστοχη βολή του Κώστα Σλούκα. Κάνει ένα βήμα προκειμένου να πασάρει. Κοιτάζει δεξιά τον Ντε Κολό και μετά αριστερά τον Τζάκσον. Τη δίνει στον Ντε Κολό (πάει ενάμιση δευτερόλεπτο). Ο Γάλλος κάνει το μυθικό και την πετάει αριστερά του στον Τζάκσον (πάει ακόμα ένα δεύτερο). Ο τελευταίος, λες και είναι παίκτης του ράγκμπι που πρέπει να τρέξει για να πάρει πόντους (ή όπως στο καλό λέγεται) βιάζεται να φθάσει στο κέντρο χωρίς να τον νοιάζει που μειώνει τη γωνία και που οι παίκτες του Ολυμπιακού θα τον ντουμπλάρουν (βάλε άλλα 2,5 δευτερόλεπτα στον λογαριασμό). Χάνει την μπάλα από τα χέρια η οποία φθάνει στον Κιριλένκο, που στρίβει το κορμί του, ντριμπλάρει και φυσικά όταν σουτάρει έχει λήξει ο χρόνος.

Ο Δημήτρης Ιτούδης δεν κάνει κακό κοουτσάρισμα, αλλά ψυχολογικά χάνει το ματς: βιάζεται να κάνει επίδειξη ισχύος στο ρόστερ του. Δεν κρατάει κανέναν άσο στο μανίκι του. Στη διάρκεια του ματς οι παίκτες του αχρηστεύονται. Όταν τα σουτ της ΤΣΣΚΑ δεν μπαίνουν στην αρχή, είναι καλό σημάδι ότι δεν θα μπουν σε όλη τη διάρκεια του ματς. Ο Ολυμπιακός κολλάει πίσω της: η διαφορά δεν φτάνει τους 10 πόντους σε κανένα σημείο του παιχνιδιού και οι Μοσχοβίτες δεν μπορούν να απεγκλωβιστούν από τη δική τους αδυναμία περισσότερο.

Ασφαλώς, ο Ολυμπιακός διεκδίκησε να βρίσκεται σε αυτό το σημείο.  Ανάγκασε την ΤΣΣΚΑ να ξεβολευτεί. Για τρίτη διαδοχική χρονιά που οι δύο ομάδες συναντιούνται σε Final 4, υπάρχει η αίσθηση ότι η ΤΣΣΚΑ αυτήν τη φορά θα βρει τον τρόπο. Ο Ολυμπιακός μοιάζει χειρότερος σε υλικό από την ομάδα του 2012 και εκείνη του 2013: η ΤΣΣΚΑ είναι ένα μείγμα αυτών των δύο ομάδων, διότι, παραδείγματος χάρη, παίζουν ο Αντρέι Κιριλένκο (από το 2012) και ο Σόνι Γουίμς (από το 2013).

Οι Ρώσοι, βεβαίως, είναι εξπέρ στο να χάνουν με θεατρικότητα. Ωστόσο, οι παίκτες του Γιάννη Σφαιρόπουλου παίζουν με αυταπάρνηση: η υπερβατική προσπάθεια παύει να είναι υπερβατική όταν συμβαίνει τόσο συχνά. Ο Γιώργος Πρίντεζης, με αντίπαλο τα «τεσσάρια» της ΤΣΣΚΑ μοιάζει με τον νεαρό Κάσιους Κλέι που «τα χέρια δεν μπορούν να χτυπήσουν ό,τι τα μάτια δεν μπορούν να δουν»: εκείνον που νίκησε το 1964 τον βαρύ Σόνι Λίστον στον τελικό της κατηγορίας βαρέων βαρών στην πυγμαχία, για να γίνει ο νεότερος πυγμάχος που κατακτά τον παγκόσμιο τίτλο και να αλλάξει το όνομά του σε Μοχάμεντ Αλί. Ο Γιάννης Παπαπέτρου και ο Δημήτρης Αγραβάνης είναι η απόδειξη ότι η ομάδα έχει συγκεκριμένο κλίμα και είναι σχολείο στο να απορροφά τους παίκτες της ώστε να προετοιμάζονται ιδανικά για τέτοια παιχνίδια: είναι ομάδα πραγματική. Ο Κώστας Σλούκας αλλάζει τον ρυθμό του παιχνιδιού και ο Βαγγέλης Μάντζαρης προσφέρει σουτ και εξοντωτική άμυνα. Ακόμα και ο Μπρεντ Πέτγουεϊ, που παραμένει ακατέργαστος και δεν θα βρει ποτέ τον τρόπο να παίξει χωρίς τα άγρια ένστικτά του σε πλήρη ισχύ στον δυτικό αθλητισμό, ξέρει τι πρέπει να κάνει. Οι δύο σέντερ δεν δίνουν πόντους, αλλά δίνουν μάχες: η ΤΣΣΚΑ παίζει άμυνα με χέρια να πετάγονται σαν κεφάλια της Λερναίας Ύδρας, αλλά ο Ολυμπιακός κάνει το ίδιο με διαφορετικό τρόπο, μένοντας όρθιος σε γροθιές που θα μπορούσαν να ρίξουν στο έδαφος βουβάλι: στο ημίχρονο το σκορ είναι 36-35 και οι Μοσχοβίτες, που έχουν μισή ντουζίνα ριμπάουντ περισσότερα, έχουν σκοράρει με 12 βολές, ενώ ο Ολυμπιακός έχει σουτάρει μόλις 2.

ΤΑ ΓΕΝΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΤΕΝΙΑ

Στο κείμενο που έγραψα στο μπλογκ για τα Final 4 (σας παρακαλώ, υποκριθείτε ότι το διαβάζετε και ότι σας άρεσε) έχω τον Σπανούλη στην κορυφαία πεντάδα όλων των διοργανώσεων. Ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, ο Τόνι Κούκοτς, ο Ντέγιαν Μποντιρόγκα και ο Ζόραν Σάβιτς. Ο τελευταίος δεν μπορεί να μπει στην υποτυπώδη σύγκριση για τους κορυφαίους.

Ο Γιασικεβίτσιους έχει 8-2 σε Final 4: ήταν στην Μπαρτσελόνα που νίκησε στη Βαρκελώνη το 2003, στη Μακάμπι που νίκησε στο Τελ Αβίβ το 2004, στη Μακάμπι που νίκησε στην Πράγα το 2005, στον Παναθηναϊκό που νίκησε στο Βερολίνο το 2009, στον Παναθηναϊκό που πήρε την τέταρτη θέση στην Κωνσταντινούπολη το 2012. Ένας εκπληκτικός πόιντ γκαρντ με μεγάλη διάρκεια και ένα MVP, εκείνο στο Τελ Αβίβ. Πήρε δύο τρόπαια με τις γηπεδούχους ομάδες.

Ο Τόνι Κούκοτς έχει 7-1 σε Final 4. Τα τρία με τη Γιουγκοπλάστικα το 1989, το 1990 και το 1991, τον τελικό της Μπένετον Τρεβίζο με τη Λιμόζ το 1993, που ήταν το τελευταίο ευρωπαϊκό παιχνίδι του σε επίπεδο συλλόγων. Έχει τρία MVP: το 1990, το 1991 και το 1993.

Ο Ντέγιαν Μποντιρόγκα έχει επίσης 7-1 σε Final 4. Νίκησε το 2000 στη Θεσσαλονίκη με τον Παναθηναϊκό, το 2002 στην Μπολόνια επίσης με τους «πράσινους», το 2003 στη Βαρκελώνη με την Μπαρτσελόνα. Έχασε το 2001 στο Παρίσι από τη Μακάμπι, στον τελικό της Σουπρολίγκας.

Ο Βασίλης Σπανούλης έχει 7-0 σε Final 4 και πάει για το 8-0 ή για το 7-1. Αν πρέπει οπωσδήποτε να πάρει μία θέση στην τετράδα, αυτή θα είναι η δεύτερη, ισόβαθμος με τον Κούκοτς. Ο Σπανούλης έχει κατακτήσει την Ευρωλίγκα με τον Παναθηναϊκό στο Βερολίνο, με τον Ολυμπιακό στην Κωνσταντινούπολη και στο Λονδίνο και αυτήν τη στιγμή έχει την ευκαιρία να το κάνει και στη Μαδρίτη. Δεν έχει πάρει Ευρωπαϊκό εντός έδρας, ενώ και στα 3 που έχει νικήσει ήταν MVP (ειδικά με το ρόστερ του Παναθηναϊκού στο Βερολίνο, είναι εντυπωσιακό το κατόρθωμά του). Αυτό σημαίνει ότι αυτομάτως περνάει τους Μποντιρόγκα και Γιασικεβίτσιους και είναι μαζί με τον Κούκοτς. Αν ο Ολυμπιακός χάσει από τη Ρεάλ (η οποία είναι αρκετά έξυπνη ώστε στην τρίτη διαδοχική απόπειρά της να πάρει ρεκόρ μέσα στη Μαδρίτη έχει ένα ρόστερ που ο Γιάννης Μπουρούσης είναι ο 12ος παίκτης του), η κατάταξη δεν θα αλλάξει. Αν νικήσει, ο Σπανούλης θα είναι και επισήμως ο κορυφαίος της ιστορίας των Final 4.

Το σουτ που εκτίμησα περισσότερο από τα 4 που έκανε, ήταν το φαινομενικά πιο εύκολο: το τρίποντο στον αιφνιδιασμό που μετέτρεψε το 63-54 σε 63-57. Ήταν εκείνο που του έδωσε επιθετικό ρυθμό, εκείνο που έστειλε τη διαφορά στους 6 πόντους ξανά- και για τελευταία φορά- εκείνο που μπήκε σε αιφνιδιασμό και κάτι ακόμα: είναι ένα εύστοχο σουτ από θέση που ο Σπανούλης δεν προτιμά να σουτάρει. Και όλο αυτό έγινε με το ρολόι της τηλεόρασης κολλημένο στο 4’44’’, κάτι που σε έκανε να πιστεύεις ότι παρακολουθούσες... φάσεις από τον Ολυμπιακό σε διακοπή του παιχνιδιού.

Καταρχάς, ο τύπος παρέμενε ο πιο σκληρός πνευματικά παίκτης στο γήπεδο παρά το γεγονός ότι είχε 0 στα 11 σουτ. Την ώρα που οι παίκτες της ΤΣΣΚΑ φοβούνταν να σουτάρουν, παρά το ότι δεν είχαν τη δική του λειψυδρία, ο ίδιος έμοιαζε αμόλυντος από κάθε τι που (δεν) είχε κάνει ως εκείνη τη στιγμή στο παιχνίδι. Το τρίποντο στην άμυνα του Ντε Κολό, που συνοδεύτηκε με ένα «you talk too much» στον Γάλλο, το έχουμε ξαναδεί: το κάνει σχεδόν σε κάθε μεγάλο ματς, αν και το χρονικό σημείο δεν είναι ίδιο. Το τρίποντο από τη δεξιά γωνία επίσης. Ο Σπανούλης απέχει από το να είναι σποτ σούτερ, αλλά προτιμά τη δεξιά πλευρά για να σουτάρει. Ένα σχεδιάγραμμα στυλ Κερκ Γκόλντσμπερι στο Grantland θα μπορούσε να πείσει, αλλά εδώ δεν μπορώ να βάλω βίντεο, πόσω μάλλον να βρω τη φωτογραφία ενός τέτοιου σχεδιαγράμματος. Βεβαίως, το δίποντο που πετυχαίνει, πάνω από τα απλωμένα χέρια του Κιριλένκο, αναδεικνύει δουλειά και ταλέντο: αφήνει την μπάλα να φύγει αν και η στάση του σώματός του μοιάζει εντελώς λάθος, ενώ η καμπύλη που της δίνει είναι μελετημένη.

Ο Σπανούλης καθορίζει την τύχη του Ολυμπιακού όπως έκαναν ο Κούκοτς και ο Μποντιρόγκα στις ομάδες τους, με τον δεύτερο να απέχει ελαφρώς: στον τελικό της Θεσσαλονίκης το 2000, ας πούμε, ήταν αρνητικός για τον Παναθηναϊκό. Στα 6 ματς που έχει παίξει με την ερυθρόλευκη σε Final 4, ο Σπανούλης έχει αφήσει το στίγμα του. Το μόνο που δεν επηρέασε τις τύχες του ήταν εκείνο που δεν χρειάστηκε: ο ημιτελικός του 2013 με την ΤΣΣΚΑ.

Ο τελικός της Κυριακής απέναντι στη Ρεάλ Μαδρίτης (21:00) δεν είναι, βεβαίως, ξεχωριστός μόνο για τον ίδιο ή τον Γιάννη Σφαιρόπουλο, ο οποίος είναι φρικιό του μπάσκετ και αυτό τα λέει όλα. Ο Ολυμπιακός θέλει να γίνει η πρώτη ομάδα που κατακτά 3 Κύπελλα Πρωταθλητριών σε 4 χρόνια (δηλαδή 2 διαδοχικά και 1 μετά ενός χρόνου αποχή) μετά τη Βαρέζε, που είχε νικήσει το 1973, το 1975 (με την καλύτερη ομάδα της, όπως λέγεται και προπονητή τον διδάσκαλο Αλεξάνταρ Νίκολιτς) και το 1976. Θέλει να μπει, επίσης, στην κατηγορία των ομάδων που έχουν κατακτήσει Κύπελλα Πρωταθλητριών σε διαφορετικά ομαδικά σπορ (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ, υδατοσφαίριση) την ίδια χρονιά. Η κατηγορία είναι για... εκλεκτούς και δεν πιάνεται, προφανώς, η Προ Ρέκο, που το 2012 το πήρε σε πόλο Ανδρών και Γυναικών και η Ρίγα, που το 1960 κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών στο μπάσκετ σε Άνδρες και Γυναίκες: η Μπαρτσελόνα το έκανε το 2011 σε ποδόσφαιρο και χάντμπολ, η Μλάντοστ Ζάγκρεμπ το 1991 σε βόλεϊ Γυναικών και πόλο Ανδρών και αυτό είναι όλο. Ασφαλώς, υπάρχουν αρκετοί σύλλογοι που έχουν φθάσει σε τελικούς Κυπέλλου Πρωταθλητριών διαφορετικών σπορ την ίδια χρονιά, αλλά εκτός της Μπαρτσελόνα και της Μλάντοστ ουδείς που να τα έχει καταφέρει.